Ervaring en verandering
De ‘tweede levenshelft’ begint volgens Joep Dohmen ergens na je 50ste. Positieve en negatieve ervaringen en veranderingen spelen een grote rol. Je hebt een grotere levenswijsheid, ziet langdurige conflicten oplossen, geniet van duurzame vriendschappen, hebt plezier van al je herinneringen en haalt voldoening uit je gelukte levensprojecten.
Hoe sta jij in het leven?
Naast de positieve ervaringen zijn er ook mislukte levensprojecten. Je verliest energie, er vallen mensen om je heen weg en je krijgt lichamelijke klachten. Welke houding je aanneemt in deze nieuwe fase van je leven, heeft grote invloed op hoe gelukkig je gaat zijn de komende jaren. Dohmen schreef daarom een reeks aandachtspunten en aanbevelingen.
1. Bekijk het van een afstand
Er zijn heel veel dingen die je volgens de samenleving ‘hoort te doen’. Er worden allerlei producten, reizen en andere ervaringen aangeboden. Je moet ‘optimaal genieten’ en vooral niet toegeven dat je soms vergeetachtig of traag bent. De eerste taak om goed met deze levensfase om te gaan, is om je eigen mogelijkheden te onderzoeken. Ga ik zo door tot mijn pensioen? Doe ik een stap verder, of juist een stap terug? Welke speelruimte heb ik? Welke regels en omstandigheden kan ik niet vermijden? Wat zijn reële verwachtingen en welke opties passen bij mij? Je kan hier bijvoorbeeld eens over nadenken tijdens een van je extra vrije dagen, die je vaak krijgt vanaf je 60ste.
2. Maak je los van disciplines
Tot op zekere hoogte zijn we allemaal vanaf onze vroege jeugd gedisciplineerd: door de staat, kerk, ouders, school of een bepaald wereldbeeld. Het kan zijn dat jouw leven niet meer op die oude disciplines aansluit. Het loslaten daarvan kan dan heel bevrijdend zijn. Je toekomst wordt er meer open door. Dit kan gaan over oude familiewaardes, waarin je vader bijvoorbeeld altijd zei dat je moest doorgaan en dat opgeven geen optie was. Of dat je in een huwelijk vastzat waarbij je partner altijd alles bepaalde en jouw mening er minder toe deed. Het is aan jou om te ontdekken wat je voor anderen doet in plaats van voor jezelf.
3. Ontdek wat je wilt
Nu je los kunt laten wat je niet wil, kun je je focussen op wat je wél wilt. Bedenk je waar je staat. Hoe ben je hier terechtgekomen? In welke richting wil je verder gaan? Iedereen die ouder wordt, moet ontdekken hoe hij verder wil. Veel gebeurtenissen in het verleden waren ‘toevallig’. Je hebt gezond of ongezond geleefd, je bent wel of niet getrouwd, hebt wel of geen kinderen, hebt je carrière nagestreefd of ambitie vermeden. De basiskeuze voor de tweede levenshelft is om het spoor te vervolgen, of van richting te veranderen. Als je altijd al gefantaseerd hebt van voor de klas staan, dan is dit misschien wel hét moment.
4. Maak het zinvol
Ga op zoek naar wat diep in jouw hart van belang is. Dat maakt jouw leven waardevol en dus ook zinvol. Wat wordt er in het algemeen waardevol gevonden? Wat past daarvan bij jouw eigen waarden? Misschien heb je altijd in sales gewerkt en draaide alles om goede cijfers. Voor het bedrijf heel waardevol, maar is dat het ook voor jou? Haal je er voldoening uit? Is dit wat je achter wil laten?
5. Leef sociaal gericht
Ouder worden betekent meer oog krijgen voor de samenhang van je eigen leven met dat van anderen. Eerst was je een kind, thuis en op school. Later was je een volwassene op je werk, in organisaties, als burger, verzorger of verzorgde… We hebben allerlei relaties ontwikkeld waarin we steeds een andere rol speelden. Je bent zelf afhankelijk van wat anderen willen, net zoals anderen afhankelijk zijn van jouw beslissingen. Misschien is het voor jou genoeg om te zorgen voor je kinderen en kleinkinderen. Of misschien zie je meer in vrijwilligerswerk, adviseurschap, of counseling voor jongeren. Nu je begrijpt hoe we allemaal onze rol moeten pakken, kun je je inzetten voor het lot van toekomstige generaties en een betere wereld.
6. Je bent maar 1 mens
Er zijn tig rollen en honderdduizend klussen. Vaak willen mensen te veel klussen en rollen tegelijk doen. Dat zorgt dan voor een soort innerlijke wanhoop. Je bent maar 1 mens. Als je ouder wordt, is het belangrijk dat je dingen afstoot. Je moet niet denken dat je nog met dezelfde energie kunt blijven werken. Kijk hoe veel ballen jij in de lucht kan houden. Zijn het er met grote moeite 8 en blijven die steeds vallen? Probeer er dan eens 4. Als je steeds wil bewijzen dat je ze toch echt alle 8 in de lucht kan houden, wordt je ontevreden. Ontevreden ouder worden is volgens Joep Dohmen het slechtste dat je kan doen.
7. Het lot is het lot
Deze punten zijn belangrijk voor een zinvol leven. Maar soms speelt tragedie ook een grote rol. Ouder worden is niet alleen een kwestie van goed beheer, maar ook van een besef van je eigen kwetsbaarheid en oncontroleerbaarheid van het leven. Buiten onze schuld en controle om, kan er een ramp gebeuren. Je partner kan sterven en daar zit je dan, met je plannen. Maar: het lot kan ook juist voor geluk zorgen. Zo waren er twee vrienden die beide 60 waren en nog iets anders wilden met hun leven. Ze bouwden een cultuurcentrum op Kreta. Daar organiseren ze nu cursussen in de kunst van het ouder worden. Al tien jaar vliegen groepen Nederlanders naar hun cultuurcentrum voor deze cursussen. Dat was een gok, maar het pakte heel goed uit.
8. Aan alles komt een eind
Dit gaat niet per se over het eind van je leven. Dit geldt al voor iemand van 20, die een studie volgt maar er eigenlijk geen zin in heeft. Nú gebeurt het. Als je je even inzet, heb je daar de rest van je leven plezier van. Het geldt ook als je een kind krijgt. De komende 18 jaar is hét moment om een goede ouder te zijn. Neem je gezag en voed ze dan ook echt op. Daarna is het te laat. Als je het nu verprutst, ben je de rest van je leven geen goede ouder geweest. Het is belangrijk om na te denken over wat je echt wil, je keuzes te bewaken en vooral: bewust zijn van het moment.
Bron:
Joep Dohmen en Jan Baars: De kunst van het ouder worden
Ben jij op weg naar je pensioen?
Heb je vragen over jouw toekomstige pensioen? Op onze pensioenpagina's hebben we veel informatie verzameld. Stel je liever een persoonlijke vraag? Neem dan contact met ons op.