Stel, je bent ondernemer en je hebt een bedrijf in de particuliere beveiliging. Je hebt 30 mensen in dienst en je houdt je altijd aan de cao. Dan zul je je beveiligers komende januari 20,9% meer loon moeten betalen. Het uurloon gaat 5,6% omhoog omdat de werkweek van 38 naar 36 uur gaat, bij gelijkblijvend loon. Deze afspraak is in 2018 gemaakt, als compensatie voor de versobering van de pensioenregeling. Daar bovenop komt nog een loonsverhoging die gelijk is aan de consumentenprijsindex van september: 14,5%.
De vraag is: hoe ga je dit aan je klanten doorberekenen? Dat is niet eenvoudig. Maar als alle bedrijven in de sector deze verhoging doorvoeren, dan zit er ook voor opdrachtgevers niets anders op dan de hogere tarieven te accepteren. Beveiligers op Schiphol, in asielzoekerscentra, winkels, havens en bij bedrijven, zullen duurder worden.
In een normale bedrijfstak is zo’n tariefstijging meestal geen probleem. In een normale bedrijfstak geldt een collectieve arbeidsovereenkomst immers voor alle bedrijven. Dus ook de concurrent van een beveiligingsbedrijf moet de hoge loonsverhoging doorvoeren.
Geen normale bedrijfstak
Het probleem is: de beveiliging is geen normale bedrijfstak. Sinds oktober dit jaar heeft het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid een kleine groep bedrijven, verenigd in de VBe, dispensatie verleend voor de cao Veiligheidsdomein, deze cao is met het Alternatief Voor Vakbond afgesloten. Deze VBe-bedrijven zijn niet gebonden aan de cao Particuliere Beveiliging en hoeven de enorme loonsverhoging niet door te voeren.
Beveiligingsbedrijven die vallen onder de cao Particuliere Beveiliging verwachten na dit jaar opdrachtgevers te verliezen aan de veel goedkopere bedrijven die de loonsverhogingen niet hoeven door te voeren. En ook de vakbonden snappen dat loonstijging goedwillende bedrijven in problemen brengt, met verlies van banen en verlies van arbeidsvoorwaarden als gevolg van keiharde concurrentie op lonen ten koste van beveiligers.
Met de vakbonden is afgelopen weken gezocht naar een oplossing voor de problemen die dreigen voor de beveiligingsbedrijven. Het voorstel was om een deel van de loonstijging ‘uit te stellen’, zodat beveiligingsbedrijven niet ten onder gaan aan de loonstijging. De leden van CNV hebben hier niet mee ingestemd, en daarmee blijven de loonafspraken uit de cao Particuliere Beveiliging staan.
De oplossing ligt in Den Haag
Beveiligers, beveiligingsbedrijven en opdrachtgevers worden gegijzeld door een dreigende prijzenoorlog die er niet hoort te zijn. Beveiligers zelf kunnen er niets aan veranderen en weigeren te capituleren. Daartegenover staan beveiligingsbedrijven, zij willen de hogere lonen niet uitkeren omdat ze het dan op de markt verliezen. En opdrachtgevers – met Schiphol als positieve uitzondering – zullen de hoge tarieven niet gaan doorvoeren omdat ze eenvoudig goedkopere beveiligers kunnen inhuren bij VBe-bedrijven. Het is een patstelling die nauwelijks is op te lossen aan de onderhandelingstafel tussen partijen.
De enige uitweg is ingrijpen vanuit het ministerie in Den Haag, daar ligt de oorzaak van de dreigende loonoorlog. De dispensatie van de cao Veiligheidsdomein schept scheve concurrentieverhoudingen op lonen tussen verschillende bedrijven die precies hetzelfde werk doen. Het principe van level-playing-field en eerlijke marktwerking is totaal verstoord door de dispensatie die het ministerie van SZW onlangs heeft uitgeschreven. Dit terwijl een cao (collectieve arbeidsovereenkomst) juist bedoeld is om een gelijk speelveld te scheppen. De beveiligingsmarkt is door de dispensatie zodanig verstoord dat bedrijven bereid zijn hun eigen cao niet na te leven om een dreigend verlies te keren.
Chaos door loonconcurrentie
Een cao is een uitstekend instrument om oneerlijke concurrentie tussen bedrijven tegen te gaan. Maar twee cao’s in dezelfde bedrijfstak doet het tegenovergestelde: het verstoort de markt, wakkert concurrentie op lonen aan en het remt de ontwikkeling van de bedrijfstak en de mensen die er werken.
Eén cao, één set spelregels, één set loonafspraken voor alle beveiligingsbedrijven is de enige weg om de bedrijven, maar vooral de 20.000 beveiligers die er dag en nacht werken, te beschermen tegen nog verdere concurrentie ten koste van hun lonen. Die oplossing ligt in Den Haag.
Erik Honkoop
Bestuurder Particuliere Beveiliging bij vakbond CNV Vakmensen
