Marjolijn: ‘Ik blijf om hulp roepen, maar gemeente, woningbouwvereniging en regering werken niet mee

Marjolijn is een weduwe van 72 jaar en woont in een sociale huurwoning in de Randstad. Ze oogt opgewekt, ziet er verzorgd uit en loopt kordaat naar de bank. Ze is gekleed in het zwart en heef een trouwring om haar vinger. Haar driekamerappartement is compact en netjes. Overal zijn herinneringen uit haar leven zichtbaar. Achter en om haar heen liggen dekentjes en knuffels, op het dressoir staan veel foto’s en door het huis heen liggen wens- en rouwkaarten. ‘Dat zijn mijn Harmen en Ruben. (…) De rouwkaart staat daar al 17 jaar.’

Met vervroegd pensioen

Marjolijn is getrouwd met haar grote liefde Harmen en samen krijgen ze twee zoons. Hun jongste zoon, Ruben, overlijdt in 2005 op 29-jarige leeftijd plotseling aan een hartstilstand. In haar verhaal valt ze soms stil. ‘Verdriet kun je niet zien aan de hoeveelheid tranen; je kunt niet zien hoe iemand er van binnen uitziet en zich voelt.’ Marjolijn en Harmen vinden troost vonden bij elkaar na het overlijden van hun zoon en samen het verlies hebben kunnen verwerken.

Na het overlijden van hun zoon pakken Marjolijn en Harmen hun leven weer op, zo vertelt ze, en besluiten ze beiden in 2009 vervroegd met pensioen te gaan waardoor hun inkomen ook terugloopt. In 2011 besluiten ze op een aantal zaken te bezuinigen: ze zeggen hun caravanstaplek op, zeten hun huis te koop om buiten de Randstand te gaan wonen en verlagen de premie op hun overlijdensrisicoverzekering. Hun beider pensioenen vullen ze aan vanuit hun lijfrenteverzekering: ‘Dat was een aardig kapitaaltje. (…) Alle twee met vervroegd pensioen, geen zorgen om het geld.’

Zorgen over hypotheek

Het keerpunt in Marjolijns leven vindt volgens haarzelf kort daarna plaats. In 2012 overlijdt haar grote liefde plotseling en komt er een einde aan een huwelijk van 42 jaar. In één klap heeft ze veel minder netto-inkomen per maand, waardoor ze de hypotheek niet meer kan betalen. Bewust als ze naar eigen zeggen is van de noodzaak van preventie, belt Marjolijn kort na het overlijden van haar man met haar bank waar de hypotheek loopt. Ze uit haar zorgen dat ze straks de hypotheek niet meer kan opbrengen. De bank is volgens Marjolijn alleen geïnteresseerd in de omvang van haar achterstand. Marjolijn vertelt de medewerker: ‘Meneer, ik heb geen achterstand en voordat er een achterstand ontstaat wil ik met jullie in gesprek om een oplossing te zoeken zodat er geen achterstand ontstaat.’ De medewerker reageert: ‘Belt u maar terug als er achterstand is, hoor. Hier doen wij nu niks aan, mevrouw.

Werkelijke problemen uitstellen

Marjolijn zet alles op alles om haar vaste lasten te blijven betalen. Haar familie schiet haar zo nu en dan te hulp, door te trakteren op een maaltijd of door de kosten van de boodschappen over te nemen. De overlijdensrisicoverzekering keert uit, maar omdat Marjolijn en Harmen hun premie in 2011 verlaagden, krijgt Marjolijn maar de helft uitgekeerd. ‘Toen ik het geld had, moest ik beslissen wat te doen met dat geld. (…) Ik koos ervoor het geld zo lang mogelijk te gebruiken om mijn tekorten elke maand aan te vullen, om zo de werkelijke problemen uit te stellen.’

Haar huis staat te koop, maar Marjolijn vertelt dat er nauwelijks kijkers waren. In 2013 verkeert ons land in een financiële crisis. Marjolijn ondervindt veel stress van de geldzorgen en ze heef slapeloze nachten. Eind 2013 wordt ze gediagnostiseerd met borstkanker. Ze vertelt hierover: ‘Ik heb achttien chemo’s gehad (…) en heel veel complicaties. In totaal ben ik drie tot vier jaar bezig geweest met dat genezingsproces.’

Restschuld na verkoop huis

Inmiddels heeft Marjolijn vanwege haar ziekteproces wel een betalingsachterstand opgebouwd bij de bank. Ze neemt contact op met de bank en wordt gerustgesteld met de mededeling dat de achterstand zo klein is en verrekend kan worden bij de verkoop. Marjolijn kan weer even op adem komen, maar niet voor lang. Wanneer er bij diezelfde bank een nieuwe casemanager komt op Marjolijns dossier, wordt er toch gedreigd met gedwongen verkoop. Ze vertelt hierover: ‘Ik moest de hypotheek binnen zoveel tijd betalen. Anders zou mijn huis op de veiling verkocht worden en dat is een zware druk die je dan krijgt op je schouders.’ Dat wilde Marjolijn absoluut niet, maar te midden van haar chemokuren en complicaties had ze ook weinig ruimte om de strijd met de bank aan te gaan, al probeerde ze het wel. Het huis wordt uiteindelijk in 2015 verkocht en Marjolijn blijf zitten met een restschuld.

25 euro voor eten en drinken

Hierna verhuist ze naar een sociale huurwoning met een verplichte eigen garageplek die – vanwege de toetsing op haar bruto-inkomen – veel duurder is dan wat ze kan betalen. Bovendien krijgt ze vanwege diezelfde toetsing geen huur- of zorgtoeslag. Ze houdt per maand 25 euro over voor eten en drinken en dat is niet voldoende. Na jarenlang trouw haar vaste lasten te hebben betaald en nooit een schuld te hebben opgebouwd, komt Marjolijn nu dieper in de schulden. Ze kan haar huur en vaste lasten amper opbrengen en stapt weer naar instanties voor ondersteuning. ‘Ik heb bij de gemeente gevraagd of ik niet tijdelijk huurverlaging kon krijgen in verband met grote financiële problemen. Het antwoord was: “Nee, dat doen we niet.” Ik heb de woningbouw een brief gestuurd, maar die verwezen mij naar de gemeente.’ Marjolijn loopt vast en weet niet waarom ze niet gehoord wordt: ‘Ik kwam geld tekort, elke maand, dus ik bleef om hulp roepen. Ik blijf hulp proberen te krijgen en de gemeente werkt niet mee, de woningbouw werkt niet mee, de regering die werkt niet mee, want ik krijg geen toeslagen, geen cent.’

Voedselbank biedt hulp

De enige instantie die Marjolijn te hulp schiet en niet kijkt naar haar bruto maar naar haar besteedbaar inkomen, is de voedselbank. Daar kan Marjolijn in de jaren die volgen een deel van haar levensmiddelen krijgen. Ze heeft het lang afgehouden om naar de voedselbank te stappen: ‘Ik schaamde mij om toe te moeten geven dat ik het zelf niet red, ik kan mezelf niet eens bedruipen. Dat is heel frustrerend hoor, en wat ik dus gezien had bij die voedselbank: je staat buiten in de rij te wachten totdat je naar binnen kan om eten te halen. Dat vond ik mensonterend. Iedereen weet: daar wordt eten uitgedeeld. Iedereen ziet je in de rij staan. Leuk hoor, dat je buurvrouw weet dat je naar de voedselbank gaat. (…) Ik vertelde het aan niemand.’ Marjolijns zus is wel op de hoogte van haar problemen en koopt in deze periode af en toe boodschappen voor haar.

Door buurthuis in traject schuldsanering

In diezelfde periode stapt Marjolijn zelf naar het buurteam in haar wijk en daar stelt een medewerker voor om te kijken of ze recht heeft op toeslagen. ‘Dat was heel grappig. (Ze zei:) “Ik stuur je eerst naar mijn collega die alle juridische dingen voor je na gaat kijken, want wie weet loop je wel allerlei toeslagen mis.” Ik zeg: “Nee, want die heb ik allemaal uitgezocht hoor. (…) Ik krijg echt alleen waar ik recht op heb en ik heb op een heleboel dingen geen recht.”’ Ze komt via dit buurteam uiteindelijk wel terecht in een traject voor schuldsanering. In de zomer van 2022 is ze klaar met het traject, zo’n tien jaar nadat haar man overleed en haar financiële problemen begonnen.

Cursus in kasboekjes bijhouden

Marjolijn heeft veel suggesties voor hoe ze beter ondersteund had kunnen worden. De gemeente had haar kunnen helpen door naar haar tussen-wal-en-schip-situatie te kijken en haar als uitzonderingsgeval te benaderen. ‘De gemeente heeft allerlei mogelijkheden om in uitzonderingsgevallen af te wijken van de regels middels allerlei potjes. (…) Ze kunnen met de bijzondere bijstand bijvoorbeeld een heleboel doen.’ De bank had haar kunnen helpen door eerdere coulance ten aanzien van de betalingsachterstand met een personele wisseling niet ongedaan te maken. De woningbouwcoöperatie had kunnen helpen door eerder in de huurspecificatie een rekenhuur op te nemen die mensen in moeten vullen bij de aanvraag van huurtoeslag. En Marjolijn was geholpen geweest als er bij toetsing niet naar het bruto-, maar naar haar besteedbaar inkomen was gekeken.

Vastberaden om anderen te helpen

Marjolijn heeft in haar werkzame leven altijd als boekhouder gewerkt en ook thuis deed ze altijd de financiën. Tot op de dag van vandaag is het doen van belastingaangiften een van haar hobby’s. Ook geeft ze op 72-jarige leeftijd een cursus in kasboekjes bijhouden, om mensen bewust te maken van wat ze binnenkrijgen en uitgeven. Overzicht houden op haar financiën is nooit een punt geweest voor Marjolijn. Zelf zal ze er niet meer door worden geholpen, maar Marjolijn is vastberaden om anderen wel te helpen. ‘Hoeveel mensen zijn er niet die niet zo’n telefoontje kunnen plegen, die niet zo’n brief kunnen schrijven, die niet voor zichzelf op kunnen komen, die niet zo kunnen lullen als ik nu aan het doen ben. Dat vind ik gemeen, want er is niemand die voor die mensen opkomt en die komen tekort en dat mag niet. (…) Ze hebben het over preventief, ik weet niet hoe hard ik had moeten roepen om het wel voor mekaar te krijgen.’

Wil jij ons jouw verhaal vertellen? Stuur dan een mail naar: p.magnee@cnv.nl en zet in de onderwerpregel 'uitgeschaafd'.