Het aantal geweldsincidenten is de afgelopen jaren fors toegenomen. In 2023 registreerde NS in totaal 1.042 incidenten in de A-categorie: dit zijn de meest ernstige incidenten, die vallen onder het strafrecht. Het gaat dan om bedreigen, bespugen of lichamelijk geweld. In 2022 waren er 965 van dit soort incidenten, in 2021 waren het er 744.
Zorgwekkende toename
‘We zien de afgelopen jaren een zorgwekkende toename van het aantal heftige situaties’, zegt Wiersinga. ‘Naast die ruim 1.000 ernstige incidenten waren er vorig jaar ook nog ruim 2.300 meldingen over verbale agressie, zoals schelden en beledigen. En dat zijn dan alleen nog maar de incidenten die worden gemeld en door NS geregistreerd. In werkelijkheid zal de situatie nog ernstiger zijn.’
Om 22.30 uur staan alle treinen stil
Afgelopen zaterdagavond was er opnieuw een heftig incident, waarbij een vrouwelijke conducteur en een machinist zijn mishandeld door een groep jongeren. Voor NS was dat de druppel. Met steun van de bonden nam NS het besluit om een stevig signaal af te geven, door komende zaterdagavond alle treinen 3 minuten lang stil te zetten. Om precies 22.30 uur, het tijdstip waarop het incident plaatsvond. Ook andere vervoerders op het spoor (Arriva, Connexxion en Keolis) zetten de treinen op dat tijdstip stil.
Maatregelen om de veiligheid te verbeteren
NS heeft afgelopen jaren zelf al de nodige maatregelen genomen om de veiligheid te verbeteren. Bijvoorbeeld met gerichte veiligheidsacties, inzet van veiligheidspersoneel en (permanente) ingangcontroles op stations. Ook loopt er sinds kort een pilot met een bodycam voor hoofdconducteurs en servicemedewerkers. De uitkomsten van de pilot worden nog voor de zomer verwacht.
Brandbrief van vakbonden
Maar er is meer nodig, zegt Wiersinga. ‘NS kan dit niet alleen, er is snelle actie nodig van de politiek. Vandaar ook de brandbrief van de gezamenlijke bonden, waarin we pleiten voor concrete maatregelen.’
Boa's moeten meer mogelijkheden krijgen
Zo pleiten de bonden er onder meer voor dat de buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) toegang krijgen tot de systemen om de identiteit van reizigers vast te stellen. Nu moeten ze bij een incident eerst de politie inschakelen en wachten tot die arriveert. In die tussentijd kunnen overlastgevers overgaan tot agressie en geweld. Ook moeten de boa’s meer middelen krijgen om direct op te treden. De bonden vinden ook dat aangifte van OV-medewerkers bij agressie en geweld zwaarder moeten wegen dan die van een reiziger. Nu leidt een aangifte vaak tot niets.
