Parttimers meer laten werken, mensen met een arbeidsbeperking makkelijker aan een baan helpen en belangrijke publieke sectoren aantrekkelijker maken, bijvoorbeeld door de regeldruk in de zorg en het onderwijs weg te nemen. Het lijstje van de Sociaal Economische Raad (SER) om onder meer de publieke sector meer lucht te geven, ligt volgens hen al jaren klaar. Maar de politiek doet er niets mee. Dat schreef Trouw afgelopen mei.
Ondertussen hebben zeven op de tien werkgevers de afgelopen twee jaar vacatures vervuld met kandidaten die eigenlijk niet voldeden aan de gestelde functie-eisen, blijkt uit onderzoek van het UWV. Vooral relevante werkervaring werd in de praktijk losgelaten als criterium. Hoe zijn jongeren dan toch enthousiast te maken voor de publieke sector, zodat iets kan worden gedaan aan het arbeidsmarktinfarct?
Richting opsturen
In ieder geval niet door ze bewust richting de publieke sector te dirigeren, vindt loopbaanexpert Meike van den Nieuwendijk. ‘Op zich zou het kunnen. Maar als ik een adviesgesprek voer, dan kijk ik waar diegene energie van krijgt en naar wat voor studie of baan bij iemand past. Ik kan natuurlijk wel wijzen op de optie publieke sector.’
‘Het kan zijn dat ik de opdracht krijg om iemand voor een bepaalde richting te interesseren, bijvoorbeeld de publieke sector, maar ik heb geen sturende rol. Zo werkt het niet’, aldus loopbaanexpert Claire Recourt. ‘Het gaat erom waar iemand tot z’n recht komt, niet welke sector met tekorten kampt. Het zou wel helpen om als adviseur meer informatie te krijgen over de publieke sector, misschien leid je dan sneller mensen daar naartoe, puur omdat je er meer kennis over hebt. Ik denk dat heel veel mensen niet eens weten wat de publieke sector inhoudt.”
Slecht imago
Volgens beide loopbaanexperts zorgt het huidige imago van de publieke sector er niet voor dat er meer mensen voor een baan daarin zullen kiezen. ‘Er is de afgelopen jaren veel gestaakt, wat op zich goed is, maar het laat ook zien dat er veel onrust is in de publieke sector’, aldus Van Den Nieuwendijk. ‘Jongeren kiezen vaak toch voor een baan die zekerheid biedt en nu komt het wat minder stabiel over.’ Recourt: ‘Jongeren horen over de hoge werkdruk, de lage salarissen, dat het een harde werkomgeving kan zijn, dat je in de zorg meer aan het rapporteren bent dan zorg verlenen… Dat helpt inderdaad niet.’
Movisie, het landelijk kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken, bracht in 2019 het rapport Wat werkt bij het succesvol toeleiden van jongeren naar werk uit. Hierin wordt vooral onderzocht hoe je jongeren in een kwetsbare positie kan motiveren voor een bepaalde werkplek, maar deze tips zouden ook kunnen helpen bij het enthousiasmeren van andere jongeren.
Interesseer jongeren
Zo blijkt uit het onderzoek dat het werkt om onderwijs op een laagdrempelige manier aan te bieden, zoals het organiseren van flexibele instroommomenten, lokaal beschikbaar aanbod, vormen van praktijkleren of parttime opleidingen. Ook helpt het als werkgevers betrokken zijn bij de activering en toeleiding van jongeren naar werk. Daar sluiten Recourt en Van Den Nieuwendijk zich bij aan. ‘Werkgevers moeten in gesprek gaan met scholen en proberen vanuit hun bedrijf of instelling daar iets te faciliteren’, tipt de laatste. ‘Kijk of je op een school kan langskomen en ga daar in gesprek met leerlingen.’
‘En als je dan op een school staat, bijvoorbeeld tijdens een soort beroepskeuzemarkt, laat dan zien wat er allemaal mogelijk is’, voegt Recourt toe. ‘Sta je er namens een ziekenhuis, zeg dan niet dat alleen iemand met een vwo-opleiding bij jullie kan komen werken, maar bijvoorbeeld ook mensen die vmbo of mbo hebben gedaan. Verzorgenden en verpleegkundigen zijn net zo belangrijk als artsen. Wees innovatief: ga niet jagen op jongeren, maar laat zien waarom jouw sector zo mooi is. In de zorg kan je bijvoorbeeld veel voor een ander betekenen, dat is prachtig. Veel scholieren moeten verplicht een maatschappelijke stage lopen, misschien kunnen werkgevers op dat vlak iets voor ze betekenen. Dan leren ze gelijk hun bedrijf of instelling kennen.’
Sta open voor elkaar
Door corona voelen jongeren meer de behoefte om te weten hoe hun toekomst is, merkt Van Den Nieuwendijk. ‘Door al die snelle veranderingen, zijn sommigen bang dat hun beroep straks niet meer bestaat. Potentiële werkgevers moeten jongeren in hun bedrijf laten meelopen en hen niet alleen vragen laten stellen, maar ook interesse tonen in hun leven. Dat stelt hen ook al meer op hun gemak. Deel die leuke momenten van een bedrijf op social media, zodat jongeren ook via hun telefoon, op een laagdrempelige manier, kunnen zien wat ze als eventuele werknemer zoal kunnen betekenen.’
‘Door de werkdruk is het misschien lastig om mensen te laten meelopen, maar laat werkgevers proberen de deuren zoveel mogelijk te openen’, besluit Recourt. ‘Luister naar elkaar en stel je open voor elkaar. Laat zien dat het druk kan zijn, maar dat het ook een mooi vak kan zijn. Zorg ervoor dat die beeldvorming positief verandert.’
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in WNL 3 OND/OPD/Z&W, december 2022.
