Verdere loonstijging blijft nodig

In de sector Zorg en Welzijn, en dan met name voor uitvoerende zorgfuncties op mbo-niveau (waarvoor de meeste vacatures zijn), is het essentieel om gerichte aandacht te besteden aan betere beloning.

Vooral zorgprofessionals in bijvoorbeeld de gehandicaptenzorg, verpleging, verzorging, thuiszorg en sociaal werk hebben lagere lonen in vergelijking met vergelijkbare functies in andere sectoren. Vooral in de thuiszorg en het sociaal werk, die essentieel zijn voor het behoud van toegankelijke eerstelijnszorg, zijn deze lagere lonen zorgwekkend.

Opvallend is dat alhoewel er een grote meerderheid aan vrouwen bestaat in de meeste zorg- en welzijnssectoren, vrouwen minder verdienen dan vrouwen in andere beroepen. Terwijl mannen gemiddeld vaker een hoger uurloon hebben dan mannen in vergelijkbare functies in andere sectoren. Deze genderongelijkheid is onwenselijk, omdat het de financiële waardering van vrouwen in de zorgsector ondermijnt en de algehele gelijkheid op de arbeidsmarkt belemmert.

Hoewel het gemiddelde uurloon in de verschillende onderwijssectoren hoger ligt, loopt het onderwijs door de sterke inflatie nog steeds achter in loonontwikkeling. Dat moet veranderen. Ook zien we specifiek bij de universiteiten dat het loon hier achterloopt. En dat geldt ook voor het loon van de middelbaar opgeleide jongeren in het primair onderwijs en jongeren in het voortgezet onderwijs.

In het voortgezet onderwijs betreft het professionals met een bachelorsdiploma. Dit is precies de groep onderwijsmedewerkers waarvan we ieder jaar minder aanwas zien. In het mbo verdienen de hbo-opgeleiden relatief minder en in het hbo betreffen het de jongeren tot 35 jaar.

Daarnaast is in de resultaten ook te zien dat het onderwijs ondersteunend personeel (OOP’ers) sterk achterloopt op de loonontwikkelingen in het onderwijs. Met de kennis van nu over de inflatie wordt ook deze groep hierdoor hard geraakt. Dat er veel geld geïnvesteerd wordt in het onderwijs (zoals OCW stelt) klopt, de vraag kan echter gesteld worden of deze investering van middelen wel op de juiste plekken terechtkomt.

En hoewel men stelt dat het goed geregeld is in de onderwijssectoren vergeet men dat in het onderwijs over de hele breedte overwerk niet meegenomen wordt. Dit is een verschil met andere sectoren. Daarom gaat het niet volledig op om te stellen dat de lonen hoger zijn dan in andere sectoren. Want de overuren worden niet betaald.

Daarnaast zijn we als CNV Onderwijs benieuwd hoe deze looncijfers zich verhouden als je je bijvoorbeeld verdiept in de L-schalen. Hoeveel van de docenten zit dan bijvoorbeeld écht in een hogere L-schaal en hebben daarmee doorgroei kunnen meemaken? We zien hier juist de ontwikkeling dat het merendeel blijft hangen in de lagere L-schalen en doorgroei en dat loopbaanperspectief niet wordt bevorderd. Het ontbreken van uitdaging en loopbaanperspectief is één van de belangrijkste vertrekredenen in het onderwijs.

Wij willen dat een nieuw kabinet meer rekening houdt met wat er nodig is voor de uitstekende publieke dienstverlening, die burgers en bedrijven nodig hebben en beloofd wordt. Ambtenaren moeten de komende jaren de waardering krijgen die ze verdienen.

De loonkloof ligt nu grotendeels achter ons, maar kan bijvoorbeeld bij bezuinigingen zo opnieuw opspelen. Want de manier waarop de loonruimte wordt bepaald is niet veranderd. Investeren in arbeidsvoorwaarden blijft nodig. Naast aandacht voor betere beloning is er ook aandacht nodig voor verbetering van een veilige en open werksfeer, mogelijkheden en tijd voor ontwikkeling en het kunnen combineren van werk en privé.

Er liggen enorme opgaven waarvoor politiek en medewerkers samen aan de bak moeten. Zoals de woningnood, de veiligheid van onze samenleving, het waterbeheer, een gezonde leefomgeving en de energietransitie. En wanneer burgers in de knel komen en op de overheid een beroep doen, moeten zij kunnen rekenen op heldere regels en een soepele uitvoering van voorzieningen. Bedrijven in de publieke diensten dragen bij aan een welvarende economie en samenleving. Ook zij zijn afhankelijk van overheden wat betreft voorzieningen, infrastructuur en regelgeving. Een overheid die hier onvoldoende voor zorgt, heeft direct invloed op het vertrouwen van burgers en het vermogen van bedrijven om hun taken te verrichten.

Of ambtenaren nu werken voor het rijk, een gemeente of een uitvoeringsorganisatie, dagelijks zien zij wat er goed gaat en hoe het beter kan. Door naar hen te luisteren kan de dienstverlening beter en efficiënter worden ingericht. Wetten en regels zijn vaak te complex voor zowel uitvoerende diensten als de burger. En er spelen soms ingewikkelde knelpunten, waaronder verouderde ICT-systemen of gebrekkige samenwerking tussen overheidsorganisaties. Samen met de duizenden openstaande vacatures ontstaat een situatie die kan leiden tot meer werkstress en uitval, of vertrek naar banen buiten de publieke sector. Daarom onze oproep: investeer nú in de publieke dienstverlening en betrek de medewerker bij de inrichting en uitvoering ervan.