Wetenschappelijke kennis kan nuttig zijn, nu docenten en schoolleiders voor de taak staan om interventies te kiezen om achterstanden door corona in te lopen’, legt Inge de Wolf uit. ‘Wij weten vanuit wetenschappelijk onderzoek wat werkt, wat niet, en wat er in het buitenland al dan niet effectief gebeurt. Dat willen we vertalen in adviezen voor scholen. Tot nu toe lieten we leraren een beetje in de kou staan omdat we te veel bezig waren met onze eigen navelstaarderige discussies over drie cijfers achter de komma. We willen helpen, de hand reiken aan het onderwijs, laten weten wat werkt en wat niet.’ Het OMT Onderwijs bestaat inmiddels uit dertien vaste leden uit allerlei wetenschappelijke disciplines en een hele groep deskundigen er om heen. Het eerste advies verschijnt rond 8 april (zie kader). Elk concept-advies wordt unaniem vastgesteld en daarbij voorgelegd aan een groep leraren en schoolleiders.
Pleisters
Niet alle scholen zijn blij met de eigen verantwoordelijkheid om methoden te kiezen om vertragingen in te lopen: ze hebben het al zo druk en moeten nu zelf bepalen wat ze gaan doen met die €8,5 miljard van het Nationaal Programma Onderwijs (NPO). De Wolf snapt dat: ‘Ik begrijp dat er teams zijn die daar onzeker over zijn. Er is bewust gekozen voor eenzelfde methodiek als bij de inzet van de werkdrukmiddelen. Een schoolteam bepaalt wat er op die specifieke school nodig is. Het geld moet vrij snel uitgegeven worden, waardoor je het risico loopt dat scholen pleisters in gaan kopen waarvan we weten dat ze niet zo effectief zijn. Een ander gevaar is dat scholen die voorheen ook al niet zo goed wisten wat ze moesten doen, de verantwoordelijkheid nu helemaal zwaar voelen drukken.’
Professionals
Pleisters die snel ingekocht kunnen worden en niet zo effectief zijn, zijn bijvoorbeeld bijlessen van studenten na schooltijd. ‘Ten eerste werkt het na schooltijd niet zo goed, omdat leerlingen dan niet zo veel meer opnemen. Ten tweede draait alles om de persoon die de extra lessen geeft: het liefst de eigen leerkracht of in elk geval een professional. Ónder schooltijd extra onderwijs aanbieden door de éigen docent is by far het meest effectief’, weet De Wolf. ‘Waarvan we verder zeker weten dat het werkt: professionalisering van je personeel, extra lessen door bijvoorbeeld verdubbeling taal- en rekentijd, zomerscholen, een grotere ouderbetrokkenheid. Maar ook bij zomerscholen hangt het er erg vanaf hóe je het doet: het moet wel de goede inhoud hebben en gedaan worden door professionele onderwijsmensen.’
Niet generiek
Wat zeker niet werkt zijn generieke maatregelen, legt De Wolf uit. ‘Een half jaar extra onderwijstijd voor een hele school of groep bijvoorbeeld, werkt alleen maar demotiverend voor leerlingen die geen achterstanden hebben opgelopen of zelfs vooróp zijn gaan lopen. Dus verspil geen energie aan leerlingen die geen vertragingen hebben. En gun de andere groep de tijd: het hoeft niet allemaal voor de zomer opgelost te zijn.’ Wel is het zaak alle scholen zo snel mogelijk weer open te stellen zodat fysiek onderwijs gegeven kan worden, vindt De Wolf. ‘En zet dan de tijd gefocust in, prioriteer en doe niet alles tegelijk als school. Maak duidelijke keuzes waar je voor gaat en vooral waarvoor even niet.’
Voldoende personeel
Grote uitdaging onder het hele NPO van de onderwijsministers is het vinden van voldoende professioneel personeel. De Wolf: ‘Je ziet een deel van de scholen nu bijvoorbeeld de contracten van parttimers uitbreiden, vrijwillig uiteraard. Dat is een hele goede manier om meer menskracht te krijgen. Een andere effectieve manier is om extra ondersteunende handen in de klas aan te nemen, waardoor je leraren ontlast en meer tijd geeft voor achterstand inhalende activiteiten. Wat ook kan is eigen docenten extra betalen voor hun inzet op zomerscholen. We gaan als OMT Onderwijs op zoek naar meer good practices, ook in het buitenland bijvoorbeeld, zodat we scholen ook op dit punt kunnen adviseren.’
Eerste advies: richt zomerscholen goed in
Het NPO stelt dat alle scholen in het basis- en voortgezet onderwijs een zomerprogramma moeten aanbieden. Het OMT Onderwijs heeft geanalyseerd in welke vorm zomerscholen al dan niet effectief zijn en komt tot de volgende adviezen:
- Focus sterk op leren
- Sluit aan bij het reguliere curriculum
- Zet gekwalificeerde docenten in
- Maak groepen van maximaal 15 leerlingen
- Stimuleer dat leerlingen alle dagen aanwezig zijn
- Laat de zomerschool zo lang mogelijk duren
- Monitor opbrengsten op korte én lange termijn
Waar wil jij advies over?
Het OMT Onderwijs zal adviezen uitbrengen over zaken als: hoe richt je goede bijspijkerprogramma’s in? Hoe monitor je de vooruitgang van leerlingen? Hoe stimuleer je het welbevinden van leerlingen? Hoe organiseer je ouderbetrokkenheid? De wetenschappers willen heel graag weten welke adviezen er nog meer nodig zijn volgens leraren en schoolleiders. Je kunt je behoeften aan adviezen mailen naar: onderwijs.omt@gmail.com
