Door corona hebben heel wat kinderen diverse instructies gemist. Er zijn de laatste tijd veel extra aanmeldingen binnengekomen bij mij in de praktijk. Onlangs tijdens een intake vroeg een vader: ‘Waarom heeft hij nou toch die succeservaring nodig? Ik heb dat als kind vroeger helemaal niet gehad’. Zijn zoon is op schoolgebied een wat onzekere jongen die ik sinds kort begeleid. Daar zat ik even met mijn mond vol tanden. Voor mij was het zo duidelijk als wat, maar echt goed uitleggen waarom, is minder gemakkelijk op zo’n moment. Deze vader heeft succes gehad, zijn inspanningen, inzet en eigen vaardigheden hebben samen met geluk geleid tot succes en de daarbij behorende prestatie. Maar mensen overschatten structureel de mate waarin ze denken invloed te hebben gehad op een bepaald resultaat, ook wel bekend als de egocentrische vertekening.
De succesparadox is dat mensen deze prestatie en uitkomst, zowel negatief als positief, geheel toewijzen aan hun eigen vaardigheden, inspanningen en inzet. Dit terwijl een heel groot deel ook te maken heeft met geluk (of pech als het gaat om de negatieve variant). Hoe je het ook wendt of keert, het is iets waar we uiteindelijk niet zoveel invloed op hebben.
Mensen overschatten de mate waarin ze denken invloed te hebben op een bepaald resultaat
In een al wat ouder onderzoek van twee sportpsychologen Jurjen onder profvoetballers is een dergelijke vertekening goed zichtbaar. Het blijkt dat er vroeger een piek lag op spelers die in augustus, september of oktober geboren waren. Dat bleek alles te maken te hebben met de peildatum die voorheen op 1 augustus lag en sinds 1999 op 1 januari.
Volgens het scoutingssysteem van (amateur)clubs is een speler die op 1 januari is geboren, net zo oud als een speler die op 31 december van hetzelfde jaar ter wereld kwam. Dat scheelt in de praktijk fysiek, technisch en vooral mentaal erg veel in de ontwikkeling. Veel talent gaat zo verloren door dit geboortemaandeffect. Ook op scholen zien we dat gebeuren bij vroege leerlingen. Hoe fijn is het daarom niet voor een kind, dat ondanks zijn inspanningen en inzet, niet het gewenste resultaat heeft gekregen, van hun ouders, leraren of coach een hart onder de riem krijgen: ‘Hé, dat was pech hebben. Morgen is er een nieuwe dag met nieuwe kansen’. Gun een kind zijn succeservaring. Heel waardevol in deze tijd waarin ze al pech genoeg hebben door corona.
