‘Nee’ zeggen. Het klinkt zo makkelijk. Maar het is moeilijk voor veel mensen in zorg en welzijn en het onderwijs. Dat kan komen door opvoeding en karakter. De meeste werknemers denken geen nee te mógen zeggen. Volgens Bons (63) passen veel mensen in deze sectoren zich altijd maar aan. En zo ontstaat een wisselwerking. ‘Een deel van de werkgevers heeft blinde vlekken, dus die blijven de druk gewoon maar opvoeren. Zij maken er al dan niet onbewust gebruik van dat veel werknemers toch geen grenzen aangeven.’
Tussenoplossing
Bons hoort vaak van coachees hoe die hun grenzen oprekken. ‘Ze gaan ook thuis overwerken. Maar schrijven vervolgens hun overuren niet op.’ Daar ziet hij al een stukje huiswerk. ‘Ga je overuren gewoon eens bijhouden, ook al worden die niet uitbetaald. En’, adviseert hij vervolgens, ‘nu je weet hoeveel je overwerkt, maak je vervolgens blokken tijd vrij in je agenda. Voel je daardoor niet schuldig.’
En wat te doen als het takenpakket te groot wordt? Hij oppert een van de mogelijkheden: ‘Als je leidinggevende je extra taken wilt geven en je voelt dat je al aan je taks zit vanwege drukte door bijvoorbeeld mankrachttekort, is er een tussenoplossing. Je kunt het werk aannemen, maar geef je leidinggevende wel aan dat je vol zit met je huidige taken. Vraag wat je dan kunt afstoten.’
Heftige dilemma’s
Bons weet dat werknemers hierbij heftige dilemma’s kunnen ervaren. Door hun moeite om ‘nee’ te zeggen, om assertief te zijn, of door angst voor een slechte beoordeling of baanverlies. ‘Maar als jij als werknemer zo goed mogelijk voor jezelf zorgt, is dat ook goed voor jouw werkgever! Die heeft er niets aan als jij uitvalt, burn-out raakt of vertrekt door werkdruk of ontevredenheid. Juist in deze tijd van het arbeidsmarktinfarct.’
Een gecertificeerde coach kan medewerkers mogelijk helpen. Bons: ‘Vaak voelen mensen hun grenzen eigenlijk wel aan. Daar iets mee doen, is een tweede. Een goed geschoolde coach kan je helpen herstellen om weer eigen keuzes te maken. Zo voelt een medewerker uiteindelijk weer regie, eigenaarschap. Cruciaal om je werk (weer) leuk te vinden, om het vol te houden. Maar de verantwoordelijkheid voor een gezond werkklimaat en gezonde werknemers ligt allereerst bij de werkgever.’
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in WNL 3 OND/Z&W/OPD, september 2022.
