Een stap naar leiderschap in het onderwijs

Al achttien jaar is Jean-Pierre werkzaam als docent natuurkunde. En hoewel hij nog altijd plezier beleeft aan lesgeven, merkt hij dat het tijd wordt voor een nieuwe stap. De ambitie om schoolleider te worden is iets waar hij al een tijd over nadenkt. “Ik ben kritisch en ook niet bang uitgevallen. Al jaren zeg ik wat ik denk, met regelmatig discussies als gevolg. Ik vind vaak dat dingen beter moeten, maar het is tijd om niet meer aan de zijlijn te blijven staan.'

Carrièreperspectieven

Samen met loopbaancoach Gerda Fellinger dook hij dan ook in zijn carrièreperspectieven en loopbaanvragen. Is het realistisch dat hij denkt aan het schoolleiderschap? En beschikt hij over de juiste competenties en kwaliteiten om schoolleider te worden? Is het mogelijk om daar te komen, waarbij hij een van de geijkte stappen wil overslaan: namelijk dat van teamleider? 'Gerda hielp mij om mijn ambitie concreet te maken, met waardevolle inzichten als resultaat.'

De loopbaancoach is al bijna twintig jaar thuis in haar rol, waarbij ze regelmatig werkt met onderwijsprofessionals. Wat haar opvalt aan deze groep, is dat zij bijzonder gedreven zijn. 'Het balanceren tussen werk en privé is een van de onderwerpen dat regelmatig aan bod komt tijdens coachingsgesprekken met onderwijsprofessionals.' Bijzonder aan de vraag van Nelk vindt ze dat hij op zoek is naar een kortere route, dan het geijkte carrière pad van docent naar teamleider en dan rector. 'Je kunt bijvoorbeeld een opleiding doen, maar die is behoorlijk kostbaar. Voor een studiebeurs komt hij niet in aanmerking, omdat je daarvoor al schoolleider moet zijn. Jean-Pierre kwam bij me met dit uitdagende loopbaanvraagstuk, maar het is zeker niet onmogelijk.'

Intake en loopbaangesprekken

Een belangrijke stap in het traject van Nelk was het voeren van netwerkgesprekken met voormalige leidinggevenden, waaronder ook mensen met wie hij eerder meningsverschillen had. De loopbaancoach ziet vaak dat zulke gesprekken deuren openen en kansen creëren, ook al kosten ze soms wat moed. 'Als je die stap durft te zetten, kom je mensen tegen die met je meedenken en je wellicht verder helpen. Veel mensen zijn blij om hun ervaringen te delen, een ander vooruit te helpen of om over hun werk te praten.' Nelk sluit zich daarbij aan. De gesprekken die hij voerde verrasten hem. 'Door met oud-collega’s te praten, kreeg ik waardevolle feedback en leerde ik hoe anderen hun leiderschapspositie hebben bereikt.' Daarbij kreeg hij als advies om iedereen die hij spreekt te vragen naar een leestip. Zo creëert hij voor zichzelf een leeslijst.

Leiderschapstest

Naast netwerken deed Nelk een competentie- en leiderschapstest. De uitkomsten hiervan hielpen niet alleen om inzicht te krijgen in zijn sterke punten, maar ook om bevestiging te krijgen dat schoolleiderschap een logische carrièrestap voor hem is. Daarna keken ze samen naar welke stappen er nog nodig zijn om zijn ambitie te bereiken. 'Het is prachtig om te zien hoe gemotiveerd hij is en dat hij strategisch nadenkt over zijn toekomst.' Ze benadrukt dat Nelk een natuurlijke leider is, met het zelfvertrouwen en de gunfactor, wat nodig is voor een leidinggevende rol. 'Dat, gecombineerd met zijn enthousiasme, maakt hem een bijzondere kandidaat voor een leiderschapsfunctie in het onderwijs.'

Taboe op loopbaancoaching

Loopbaancoaching biedt veel voordelen, maar brengt ook uitdagingen met zich mee, zo blijkt uit Fellingers ervaring. Ze vertelt dat veel mensen het lastig vinden om hun ambities bespreekbaar te maken op de werkvloer, vaak uit angst voor reacties van hun werkgever. 'Mensen zijn toch bang dat hun werkgever gaat denken dat ze meteen wegwillen als ze een loopbaancoachingstraject doen. Ik vind het daarom een voorbeeld dat Nelk laat zien dat het anders kan. Hij is transparant over zijn ambities binnen de school waar hij nu werkzaam is en ook erg tevreden over het bestuur daar. Door coaching voorkom je dat mensen vastlopen, uitvallen of zelfs vertrekken. Het is dus ook in het belang van werkgevers om werknemers te begeleiden in hun loopbaanontwikkeling.'

Onderwijsvisie

Wat Nelks onderwijsvisie is? 'Voor mij moet een school een soort oefenplaats zijn, waar je fouten mag maken en het onderwijsteam paraat staat om je weer op te rapen. De hele focus om alles meetbaar te willen maken, dat werkt volgens mij niet. Dat past ook wel bij mij als schoolleider; ik wil niet alles in een getal platslaan. Volgens mij is het onderwijs niet op de decimaal nauwkeurig meetbaar en dat maakt schoolleiderschap voor mij juist een interessant beroep.'