Leraar geeft uitleg aan leerlingen

Geen inhuur leraren meer via bureaus

Middelbare scholen in Brabant zijn nog altijd vastbesloten te stoppen met de dure inhuur van leraren via bureaus. Voor de zomervakantie maakten zij bekend geen nieuwe contracten aan te gaan met detacheerders. Inmiddels is daar, ondanks de tekorten, geen verandering in gekomen. “We stick to the plan.”

Zo’n dertig scholen voor voortgezet onderwijs in Brabant maakten in juni bekend het “zat te zijn” dat de lerarentekorten als “verdienmodel” worden gebruikt door externe bureaus. Door de woekerprijzen die scholen aan detacheerders betalen, zien zij hun personeelskosten oplopen, zegt Martin van den Berg, directeur-bestuurder van het Christiaan Huygens College in Eindhoven en woordvoerder namens alle scholen. “Inhuur via bureaus is fors duurder dan wanneer we medewerkers een vaste aanstelling geven. Gemiddeld liggen de kosten 60 procent hoger. Dat hoort niet van geld dat bestemd is voor onderwijs.”

Daarnaast leidt de inhuur van leerkrachten via commerciële bureaus tot verhoging van de werkdruk van collega’s in loondienst. “Tijdelijke werknemers verrichten meestal geen schooltaken buiten de klas om, zoals de ouderavonden. Die taken komen daardoor op het bordje van de vaste docenten terecht. Voor hen wordt het werk zwaarder. Dat vinden wij niet acceptabel. Daarom hebben we unaniem besloten te stoppen met de inhuur via de bureaus.”

Kan het wel?

Zo’n beslissing is makkelijk genomen, maar kán het in de praktijk ook? Overal in het land lopen de tekorten immers op. Dat is ook dit schooljaar weer zichtbaar, zoals op websites voor lerarenbanen. Hier zijn veel vacatures te vinden met als startdatum per direct of zo snel mogelijk. Kun je dan als schoolbestuur een rector op de werkvloer nog verder onder druk zetten door de weg van inhuur af te snijden? “Die vraag hebben we onszelf ook gesteld”, vertelt Van den Berg. “Daarom hebben we een enquête gehouden onder de rectoren en teams van de scholen. We vroegen hen hoe ze de maatregel om te stoppen met de inhuur ervaren.” De uitkomst was positief, stelt hij. “Het draagvlak is er overduidelijk. Om die reden hebben we onlangs tijdens een bijeenkomst met de besturen unaniem afgesproken dat we de actie doorzetten. We stick to the plan. Alleen als we allemaal onze rug recht houden kunnen we het tij keren.”

Kentering

De scholen willen docenten die zich voor langere tijd aan de organisatie binden. Met de actie hopen ze mensen die nu ingehuurd worden over de streep te trekken om voor een dienstverband bij hen te kiezen. Volgens Van den Berg lijkt dat te lukken en is er al een kentering zichtbaar. “Een aantal scholen heeft de lopende contracten met de bureaus inmiddels afgekocht. Deze docenten gaven aan in loondienst te willen komen. En met leraren van wie het contract afloopt, gaan we om de tafel zitten. We merken dat er steeds meer zijn die de draai maken. Veel mensen willen hooguit een uur reizen voor woon-werk. Als ze niet meer worden ingehuurd door de scholen in de regio waar ze wonen, droogt het werk op. Dat besef begint te groeien.”

Alleen als we allemaal onze rug recht houden kunnen we het tij keren

Martin van den Berg, directeur-bestuurder Christiaan Huygens College Eindhoven

De schoolbesturen zijn overigens niet per se tegen externe inhuur in het onderwijs, verduidelijkt Van den Berg. “Denk aan zzp-constructies, zonder tussenkomst van een bureau, waarbij de inhuurprijs vergelijkbaar is met salariskosten van vast aangestelde leraren, met een klein bedrag erbovenop. Dat soort overeenkomsten zijn voor kortere periodes, zoals bij ziekte, zwangerschaps- of ouderschapsverlof, een waardevolle oplossing.”

Wurggreep

Een van de rectoren in Brabant die de externe inhuur via de bureaus aan het afbouwen is, is Claire Arts van het Eckartcollege in Eindhoven en het Nuenens College in die plaats. “Ik vind het een heel begrijpelijke beslissing om te stoppen met de bureaus", zegt zij. “Hoewel ik het voorheen een goede oplossing vond om gaten in mijn personeelsbestand zo te dichten, zag ik de uurtarieven de laatste jaren steeds verder oplopen. Daarnaast hoorde ik van collega’s dat leraren actief door bureaus werden benaderd om voor hen te komen werken. We kwamen steeds meer in een wurggreep.”

Het lukte Arts dit schooljaar de bezetting rond te krijgen, vertelt ze. “Voor de zomervakantie had ik al maatregelen getroffen. Uit mijn eigen netwerk ben ik erin geslaagd vervangers te vinden. De contracten met de bureaus die afliepen, heb ik daardoor kunnen stopzetten. We huren nu nog maar enkele docenten in via de bureaus. Dat waren er eerst veel meer.”

Gepensioneerden

Volgens Van den Berg is dat het beeld op de meeste scholen. “Het lukt tot nu toe om de gaten op te vullen, met name door de inzet van gepensioneerden. Dat gaat vooral om oud-werknemers. Bijna elke rector heeft wel een namenlijstje van afgezwaaide 65+’ers die gebeld kunnen worden als ze omhoog zitten.” Veel pensionado’s blijken het nog leuk te vinden af en toe aan de slag te gaan, weet hij. “Zelf maak ik er tegenwoordig een gewoonte van om bij exitgesprekken te vragen: kan ik je nog benaderen voor invalklussen?”

Door de namenlijstjes van de gepensioneerden en ander beschikbaar personeel met elkaar te delen, willen de besturen in de toekomst een vervangingspool opzetten, waaruit scholen gezamenlijk kunnen vissen. “Door goede samenwerking is er nog winst te halen in het tegengaan van de tekorten.”

Werkgeverschap

Behalve de detacheerders buiten de deur houden, is er verder ook werk aan de winkel voor de scholen zélf, meent Van den Berg. “Hoe komt het dat leerkrachten voor de bureaus gaan werken? Ook dat moeten we onder ogen zien. Zo zoeken met name jonge mensen tegenwoordig naar meer flexibiliteit in hun arbeidscontract. Het komt bijvoorbeeld steeds vaker voor dat zij buiten de schoolvakanties een week weg willen of voor een sabbatical kiezen. Om mensen binnen te krijgen en te behouden, is het daarom belangrijk dat we ons als werkgever moderner opstellen en anders omgaan met verlof.”