Vakvrouw Wilma Salzmann verlaat CNVS

Toen Salzmann (60) in 2017 toetrad tot het bestuur van CNVS, wachtte haar een uitdagende taak: deelnemen aan de cao-onderhandelingen voor schoolleiders. “Het was een bijzondere ervaring”, herinnert ze zich. Eerst keek ze mee, daarna volgde actieve betrokkenheid. “Het samenspel van strategie en onderhandelen om tot een akkoord te komen, gaf me veel voldoening. Je standpunten met hand en tand verdedigen, maar waar nodig ook meebewegen, maakt het tot een kunst.”

Belangrijke invloed

Salzmann bracht veel ervaring en een menselijke, doelgerichte aanpak mee naar het bestuur. Ze vertegenwoordigde de belangen van schoolleiders aan alle belangrijke tafels, zoals van de Onderzoeksraad, Inspectie, het ministerie van Onderwijs en het Schoolleidersregister. “Het mooie aan vakbondswerk is dat je serieuze invloed hebt, niet alleen op de cao, maar ook op de positionering van schoolleiders”, meent ze. De samenwerking met collega’s en de gezamenlijke inzet voor de beroepsgroep, is voor haar altijd van grote waarde geweest. “Het is prachtig om met elkaar de belangen van ons vak te behartigen. Dat ga ik zeker missen.”

Veranderde dynamiek

In 2019 werd ze benoemd tot voorzitter van CNVS. Kort daarna volgde de pandemie, die het vakbondswerk ingrijpend veranderde. “We waren gewend om het land in te trekken, met veel bezoeken in het veld. Ineens moest alles digitaal.” Zelfs na de crisis bleef de dynamiek anders. “Persoonlijke ontmoetingen zijn minder vanzelfsprekend geworden”, zegt ze. “Mensen plannen hun tijd efficiënter, wat om andere manieren van samenwerken vraagt. We hebben opnieuw moeten ontdekken hoe we contact leggen en invloed kunnen blijven uitoefenen.”

Ontwikkelingen

Onder haar leiding richtte CNV Schoolleiders zich de afgelopen jaren op belangrijke ontwikkelingen, zoals het Deltaplan, de regionale koplopers en het register voor schoolleiders. Ze is bovendien trots op de oprichting van het SchoolleidersLab, dat schoolleiders kansen biedt zich verder te ontwikkelen en te innoveren, wat bijdraagt aan de professionalisering van het vak. “Ook de introductie van de studiebeurs VO is een belangrijke stap om schoolleiders te ondersteunen bij verdere verdieping in hun vakgebied.”

Salarisschalen

Verder heeft Salzmann zich sterk gemaakt voor een betere beloningsstructuur. Hoewel er op dit vlak nog uitdagingen zijn, staat het thema stevig op de agenda. “Het verschil in salaris tussen een beginnend en ervaren schoolleider is klein. Daarnaast maakt het uit of je een school van honderd of 1.100 leerlingen leidt. Ik hoop dat die differentiatie er in de toekomst komt.” Ze benadrukt: “Zonder schoolleiders geen goed onderwijs. Zij bepalen de koers, de kwaliteit en inspireren het team.” Ze mogen wat haar betreft dan ook “nog veel meer” in het licht gezet worden.

Eenzaam vak

Salzmann vindt het inspirerend dat CNVS elke schoolleider vertegenwoordigt, binnen alle sectoren: van po, vo tot en met hbo, in regulier en speciaal onderwijs. “Die afspiegeling zie je ook terug in het bestuur. Dat vind ik mooi. Het biedt brede invalshoeken en maakt gerichte steun mogelijk.”

Binnen de bond is het persoonlijke contact en delen van ervaringen met gelijkgestemden altijd belangrijk voor haar geweest. “Het vak van schoolleider kan eenzaam zijn. Je bent eindverantwoordelijk voor alles wat er gebeurt, en soms komt het aan op moeilijke keuzes. Dan is het fijn om te kunnen sparren met collega-schoolleiders.” Een van de grote uitdagingen waarmee schoolleiders te maken hebben, is het schrijnende lerarentekort. “Dat vraagt om creatieve oplossingen en een duidelijke visie. Hoe zorg je ervoor dat je mensen binnenhaalt, bindt en behoudt?”

In het bloed

Onderwijs is al meer dan veertig jaar Salzmanns passie. “Het zit in mijn bloed”, stelt ze. “Mijn moeder was leerkracht, en mijn vader rector in het voortgezet onderwijs.” Toch was er nog even twijfel over haar carrièrepad. Ook het conservatorium lonkte. Met een stem als een klok was de klassieke muziek een serieuze optie. “Maar het onderwijs bood meer zekerheid, en daar heb ik nooit spijt van gehad”, aldus Salzmann. Nog altijd zingt ze in een koor, bij de Dutch Baroque in Zwijndrecht.

Spanje

Na haar studie maakte Salzmann halverwege de jaren tachtig, middenin een economische recessie, haar start in het onderwijs. “Het is nu bijna niet meer voor te stellen, maar als leraar was het toen heel moeilijk om aan de bak te komen. Er waren nauwelijks banen.” De avonturier in Salzmann besloot het daarom over de grenzen te zoeken. In Spanje werkte ze vijf jaar op een school voor Nederlandse expats. “Dat was een prachtige ervaring, ik heb er het leven geleerd, zeg ik altijd. Alleen naar een ander land, alles van de grond af opbouwen. Het heeft me gevormd. Sindsdien weet ik: ik heb dit voor elkaar gekregen, dus dan kan ik andere uitdagingen ook aan.”

Floreren team

Die instelling leidde ertoe dat ze uiteindelijk schoolleider is geworden, waarbij haar focus ligt op het laten floreren van het team. “Leiderschap is niet alleen de koers bepalen, maar ook mensen in hun kracht zetten”, meent ze. “Wat drijft iemand? Wat zijn de kwaliteiten en waar zit het verborgen potentieel?” Daarbij kijkt Salzmann altijd naar het geheel, van team tot leerling. “Als leerkrachten lekker in hun vel zitten, verbeteren hun prestaties en dat komt de leerlingen ten goede.”

Zware momenten

Haar carrière kende ook zware momenten. Zo was er de brand in de basisschool in Nieuwegein, kort voordat ze daar begon. Het was direct alle hens aan dek. “We moesten met spoed een noodlocatie vinden. Op die plek hebben we een half jaar gezeten, terwijl het schoolgebouw ondertussen werd hersteld. Dat was een heftige tijd, maar ik heb er veel geleerd over crisismanagement en huisvesting.” Wat haar het meeste raakte, was de impact van de brand op de kinderen.

“Zij verloren letterlijk hun veilige haven, vergelijkbaar met de situatie tijdens de pandemie toen scholen hun deuren moesten sluiten. Het maakte me extra bewust van de buitengewoon belangrijke rol die school speelt in het leven van een kind. Die ervaringen hebben mijn visie op onderwijs versterkt.”

Verharding

Een ontwikkeling waar niemand in het onderwijs omheen kan, is de verharding van de maatschappij, die ook de school is binnengekomen. Zelf heeft Salzmann ervaring met agressie van boze ouders. “Ik ben bedreigd en mijn autobanden zijn lek gestoken, omdat iemand het niet eens was met een schooladvies van zijn kind”, vertelt ze. “Dat is heftig, maar het schrikt mij niet af. Ik houd van uitdagingen. Een school in een moeilijke wijk zal ik niet vermijden.”

Afscheid

Hoewel Salzmann stopt bij CNVS, blijft ze actief als interim-schoolleider. Ze kiest alleen voor een betere balans in haar leven. “Ik wil meer tijd met mijn familie doorbrengen, zeker nu mijn vader ouder wordt”, legt ze uit. “Dat vraagt om keuzes, helemaal omdat ik niet iemand ben die dingen half kan doen.” Het overdragen van het stokje voelt als een logische stap. “Ik zit inmiddels zeven jaar in het bestuur. Het is tijd voor een frisse wind en nieuwe energie.”

Basis op orde

Haar prioriteit blijft het verbeteren van het onderwijs en het welzijn van leerkrachten. Ze is ervan overtuigd dat een sterke visie en structuur essentieel zijn voor succes. “Een advies dat ik jonge schoolleiders vaak geef, is om niet verstrikt te raken in de waan van de dag. Bouw eerst de basis op, en werk daarna pas aan verdere vernieuwing.” Daarnaast benadrukt ze het belang van zelfzorg en het stellen van grenzen, iets wat vaak onderschat wordt in het hectische leven van een schoolleider. Zelf heeft ze in haar werk, ook bij CNVS, aldoor geprobeerd rust en overzicht te bewaren, om zo haar taak zo goed mogelijk te volbrengen. “Ik zeg altijd: ik ben een passant die een cadeautje wil achterlaten. Na mijn vertrek moet een organisatie er beter van zijn geworden.”