Heerlijk in je huispak en je sloffen achter je pc. Even tussendoor een wasje in de trommel stoppen, of een boodschapje doen; zelf bepalen hoe je je tijd indeelt. Geen reistijd, geen kantoortuinkakofonie. Geen laffe kantoorkoffie. Inderdaad, dat eerste half jaar thuis werken, vanaf maart is veel mensen goed bevallen. Voor de meeste medewerkers betekende het, dat ze tot september nauwelijks op kantoor waren of mochten zijn. De regels waren in die periode duidelijk: het advies van het kabinet werd opgevolgd. Vrijwel iedereen bij de overheid en publieke diensten die thuis kón werken, deed dat ook.
Versnipperd
Na de zomervakantie is er echter een nieuwe fase ingegaan. ‘Veel medewerkers gaan weer 1 dag per week of per veertien dagen naar kantoor,’ zegt Evelien Veenman, coach in werkgeluk. ‘Hoewel het management er vaak nog niet expliciet in is, proberen zij iedereen vaker naar het werk te krijgen.’ Ook al zijn mensen af en toe weer op kantoor, de sfeer daar is nog niet te vergelijken met voorheen, zegt Veenman. ‘Vanwege de anderhalve meter-maatregelen is er een limiet aan het aantal medewerkers dat op de afdeling mag zijn. Iedereen moet vooraf intekenen voor een plekje of zich aanmelden via een app. Daardoor is het allemaal erg versnipperd. Collega’s krijgen nu weliswaar weer de gelegenheid elkaar af en toe fysiek te ontmoeten, maar het is altijd maar de vraag wie je treft. Dat teams bijvoorbeeld samenkomen voor een vergadering is zelden. Dat gebeurt nog voornamelijk via Teams of Zoom.’
Zelfmotivatie
Kortom: de meeste medewerkers zijn ook in deze fase vooral op zichzelf aangewezen. ‘De grootste uitdaging, nu het allemaal al langere tijd duurt, is de mentale druk,’ zegt Veenman. ‘Doordat er inmiddels een geruime periode minder begeleiding is van managers en minder contact met collega’s, komt het steeds meer aan op zelfmotivatie, zelfstandigheid en doorzettingsvermogen. Over die capaciteiten beschikt niet iedereen in even grote mate. Het gevaar is dan ook dat mensen vast dreigen te lopen.’ Daar komt bij dat voor veel medewerkers het werk - met alle collegiale en externe contacten - een grote vorm van houvast is, zegt ze. ‘Het neemt over het algemeen een grote plek in binnen iemands leven. Die duidelijke structuur van elke dag naar kantoor gaan en dat sociale aspect zijn nu al langere tijd voor een groot deel weggevallen. Mensen kunnen zich daardoor ontheemd en depressief gaan voelen.’
Coaches
Er zijn organisaties die psychologen inschakelen of coaches zoals Veenman, en hun professionals bijvoorbeeld vijf sessies aanbieden om hen door alles heen te loodsen. Maar vooral belangrijk in deze fase is dat de organisatie zélf contact houdt met de medewerkers, benadrukt de gelukscoach. ‘Ik hoor bijvoorbeeld dat er managers zijn die de individuele contacten uit de weg gaan. Zij bellen mensen niet op. Toch is regelmatig vinger aan de pols houden op individueel niveau echt een must. Niet om mensen te controleren, maar vooral om te vragen hoe het met hen gaat. Ook adviseer ik om steeds onderzoekjes onder medewerkers te houden: hoe hoog is het werkgeluk? Laat hen een cijfer geven. Wat gaat er goed en wat zou je anders willen? En daar vervolgens gehoor aan geven.’
Tony Chocolonely
Stuurden werkgevers eerst nog attenties naar medewerkers, zoals repen Tony Chocolonely’s, om hen te bemoedigen en een hart onder de riem te steken, dat soort dingen gebeurt inmiddels nauwelijks meer, weet ze. ‘Terwijl het juist kan helpen. Iedereen wil immers graag gehoord en gezien worden, waardering ervaren. Die kleine gebaren kunnen daaraan bijdragen.’ Haar tip: organisaties kunnen nu bijvoorbeeld een boek opsturen, zoals van Wouter de Jong, Mindgym, sportschool voor je geest. ‘Opdrachten die daarin staan zouden vervolgens besproken kunnen worden in een teamsessie. Op die manier bied je op een laagdrempelige manier, bijna spelenderwijs, ruimte aan gevoelens, waardoor er ook weer automatisch meer verbinding komt in een team. Want doordat medewerkers veel minder met elkaar optrekken, al helemaal in groepsverband, is dat nu voor een groot deel weg.’
Spirit hoog
Heb je een manager die zelf worstelt in deze lastige periode en het contact min of meer uit de weg gaat? Neem dan zelf initiatief, zegt Veenman. ‘Kom met voorstellen om de spirit weer hoog te krijgen. De onzekere gevoelens die iedereen nu soms ervaart, horen er weliswaar bij, maar daaraan is wel een grens. Je moet er niet in vastlopen. Dan wordt het echt tijd om aan de bel te trekken, en er eerlijk over te zijn. Kijk wat je nodig hebt, en geef het aan bij je manager. Of neem een collega in vertrouwen. Iedereen is mens, trek elkaar er doorheen.’
