De Oekraïners worden naar Nederland gelokt door schimmige Poolse uitzendbureaus, die in vacatures aantrekkelijke beloftes doen over werk en huisvesting. Ze moeten dan wel geld betalen, voor de vacature en de reis naar Nederland. ‘Daar gaat het al mis’, zegt Henry Stroek van het CNV-project Bestrijding Misbruik Uitzendconstructies (BUMC). ‘Want je mag iemand nooit laten betalen voor een vacature. Dat is verboden, in Oekraïne, in Polen, in Nederland. Maar het gebeurt dus wel. En het gebeurt altijd contant.’
Op papier in dienst van Pools uitzendbureau
De bureaus verwijzen in de vacatures ook vaak naar een Europese regeling (de zogenaamde A1-constructie). Daarin staat dat iemand tijdelijk in het buitenland kan werken, maar in eigen land verzekerd blijft voor werkloosheid, ziekte en arbeidsongeschiktheid. ‘Die regeling is niet bedoeld voor dit soort situaties’, zegt Stroek. ‘Want wat er nu gebeurt, is dat Oekraïense werknemers op papier in dienst zijn van een Pools uitzendbureau en vervolgens hier goedkoop worden aangeboden. Want werkgevers of inleners hoeven minder sociale premies te betalen.’
Extra kwetsbaar
Dat maakt de Oekraïners extra kwetsbaar. Als ze ziek worden of hun baan kwijtraken, moeten ze maar zien of en hoe ze in Polen een beroep kunnen doen op sociale voorzieningen. Los daarvan gaat het heel vaak mis met contracten en uitbetaling van het juiste salaris, zegt Stroek. ‘Ik heb casussen gehad waar Oekraïense vluchtelingen voor 3 of 4 weken aan de slag gingen bij bijvoorbeeld een bouwbedrijf. En men beloofde dat alle benodigde documenten worden voorbereid en een schriftelijk contract wordt opgesteld. En na een aantal weken, als de Oekraïense vluchteling begint te vragen over loon, wordt die weggestuurd met lege handen.’
