‘We maken ons grote zorgen over de uitkomsten’, zegt onderhandelaar Erik Maas van CNV Vakmensen. ‘Drie maanden na het Schiphol-akkoord is de werkdruk nog altijd onaanvaardbaar hoog: 8,4 op een schaal van 10. Zo’n 82% van de beveiligers geeft aan dat ze daardoor hun werk minder goed kunnen doen. Dat is geen goed beeld als het gaat om de veiligheid op de luchthaven. De lange rijen zorgen voor spanning en frustratie, niet alleen bij passagiers, maar ook bij beveiligers. De onvrede is momenteel zo groot, dat 1 op de 3 beveiligers overweegt om te vertrekken.’
Personeelstekort heeft meerdere oorzaken
Volgens 56% van de beveiligers speelt de zomerbonus een rol bij het huidige personeelstekort. Maar volgens 39% zijn er juist andere oorzaken. ‘Het is een optelsom van alles wat er nu mis is op Schiphol’, zegt Maas. ‘De hoge werkdruk met voortdurend veranderende roosters, de onregelmatige werktijden, het afwijzen van verlofaanvragen, de agressie van reizigers, het lange staan in de herrie, het uitblijven van beloofde verbeteringen in de pauzeruimtes. Dat alles bij elkaar zorgt ervoor dat een op de drie beveiligers weinig plezier meer heeft in het werk en wil vertrekken.’
Hoge werkdruk
In de enquête vroeg CNV Vakmensen aan de beveiligers om aan te geven hoe ze de werkdruk waarderen, op een schaal van 1 tot 10. In de zomermaanden lag het gemiddelde op 8,8. In september was de werkdruk iets gezakt, maar nog altijd bijzonder hoog: 8,4. Ruim 56% ervaart na het werk onvoldoende hersteltijd. Maas: ‘De uitkomsten bevestigen het beeld van een bijzonder hoge werkdruk op Schiphol, niet alleen gedurende de zomermaanden, maar ook op dit moment.’
Onvrede over gevolgen voor privéleven
De aanhoudende onderbezetting en voortdurend veranderende roosters leveren bovendien veel problemen op in combinatie van werk en privé: 59% van de beveiligers vindt de werk-privébalans slecht tot zeer slecht. Bijna de helft, 49%, is (zeer) ontevreden over het huidige rooster. Twee op de drie beveiligers hebben regelmatig of vaak te maken met veranderende roosters. Een even groot aantal geeft aan dat er meerdere keren een verlofaanvraag is geweigerd.
Agressieve passagiers harder aanpakken
De lange rijen zorgen voor frustratie bij reizigers en leveren regelmatig spanningen op. Veel beveiligers hebben te maken met agressie: 46% soms, 26% regelmatig, 13% vaak. De meeste beveiligers weten hoe ze in zo’n situatie moeten handelen (68%), maar anderen voelen zich daar juist onvoldoende op voorbereid (32%). Veel beveiligers (80%) vinden dat de marechaussee op die kritieke momenten onvoldoende aanwezig is. Maas: ‘De beveiligers balen daarvan. Ze doen ook gewoon hun werk en verdienen het niet om de kop van Jut te worden. Dat gaat ze steeds meer tegen staan. Inmiddels vindt 84% van de beveiligers dat agressieve passagiers harder moeten worden aangepakt, bijvoorbeeld door boetes uit te delen.
CNV wil actievere rol van overheid, als aandeelhouder van Schiphol
Mede door alle problemen op Schiphol – en de banen die elders voor het oprapen liggen – is het personeelstekort niet snel opgelost, vreest Maas. ‘Dit wordt een lange weg. Het beeld van werken op Schiphol is nu niet bepaald positief. De luchthaven en de beveiligingsbedrijven zullen er echt alles aan moeten doen, wil het werk hier weer aantrekkelijker worden. Dan gaat het niet alleen om een uitstekende beloning, maar ook om aandacht voor allerlei andere zaken, zoals betere roosters en betere arbeidsomstandigheden.’
De problemen waar Schiphol voor staat zijn zo groot, dat CNV Vakmensen vindt dat de overheid zijn rol als aandeelhouder moet grijpen. ‘De overheid heeft te lang weggekeken’, vindt Maas. ‘Jarenlang was het beleid van Schiphol om de goedkoopste luchthaven van Europa te willen zijn. En de overheid stond erbij en keek ernaar. Daar plukken we nu helaas de wrange vruchten van. Maar liefst vijf ingehuurde beveiligingsbedrijven concurreren elkaar kapot, ten koste van de werkomstandigheden van beveiligers. De vakbonden hebben hiervoor al vaak aan de bel getrokken bij Schiphol, bedrijven en de politiek. We doen dat nu met klem nogmaals. Het gaat niet alleen om het oplossen van het probleem met de lange wachtrijen, het gaat om structurele en fundamentele verbeteringen die op Schiphol nodig zijn. Uiteindelijk is dat ook in het belang van de reizigers.’
Brief aan ministers en Tweede Kamer
In een brief aan de Tweede Kamer en aan de ministers van Financiën en van Infrastructuur en Waterstaat doet CNV Vakmensen daarvoor een aantal concrete voorstellen:
- Zorg voor een koerswijziging in het aanbestedingsbeleid door het socialer organiseren van arbeid. Besteed niet meer voornamelijk op prijs aan, maar juist op kwaliteit van werk en sociale criteria. Kijk ook serieus naar de optie van inbesteden. Zorg er in de nieuwe aanbestedingen in ieder geval voor dat uitbestede diensten niet in veel verschillende elkaar beconcurrerende bedrijven worden opgeknipt.
- Dwing af dat er eindelijk voldoende in beveiligers wordt geïnvesteerd, niet alleen met bonussen, maar structureel. Stop met flex: zorg ervoor dat er normale vaste contracten zijn voor Schipholmedewerkers.
- Zorg voor een gelijk speelveld in arbeidsvoorwaarden. De dispensatie van de ‘Cao Veiligheidsdomein’ door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid faciliteert concurrentie op arbeidsvoorwaarden.
- Zorg voor een betere handhaving van arbeids(omstandigheden)wetten op Schiphol. Het is onwenselijk dat de Nederlandse Arbeidsinspectie zo beperkt inspecteert.
