‘We zien dat het aantal geregistreerde incidenten van agressie tegen OV-personeel schrikbarend is gestegen’, zegt Henri Janssen, bestuurder FNV Spoor. ‘Het is een trend die met spoed moet worden gekeerd.’
Schrikbarende cijfers
In 2022 steeg het aantal incidenten met 30% ten opzichte van het voorgaande jaar, en in 2023 was er opnieuw een stijging van 8%. Wim Eilert, bestuurder VVMC: ‘Spugen, schreeuwen, schelden en duwen lijken te behoren tot een reguliere werkdag van de NS-werknemers. Het overgrote deel heeft weleens te maken met agressie op het werk. Dat kan zo niet langer.’
Ziekteverzuim en lage instroom
Daarnaast merken de vakbonden dat het ziekteverzuim onder OV-personeel hoog is. Tegelijkertijd worden er weinig nieuwe mensen aangenomen. Ike Wiersinga, CNV-onderhandelaar bij NS: ‘We geven regelmatig aan dat bij de medewerkers het water aan de lippen staat. NS acteert daar wel op, maar er is nu ook echt snelle actie nodig van de politiek.’
Verharding maatschappij
De vakbondsbestuurders stellen dat de verharding en verruwing in de samenleving een belangrijke oorzaak is. Maar ook de toename van overlast door verwarde personen, dak- en thuislozen en tekorten bij handhavingsinstanties spelen een rol.
Aanbevelingen
Om deze problemen aan te pakken vragen de bonden de Tweede Kamer om concrete maatregelen:
- De Buitengewoon Opsporingsambtenaren (BOA’s) in het openbaar vervoer moeten toegang krijgen tot de systemen voor identiteitsvaststelling. Nu moet bij een incident de politie worden ingeschakeld om de identiteit van een verdachte vast te stellen. Dat kost tijd waarin overlastplegers vaak overgaan tot agressie en geweld. Dit erkent de politiek en dus is het onacceptabel dat dit al jaren voortduurt.
- De bevoegdheden en mogelijkheden van de BOA’s moeten worden uitgebreid. In de wet staat nu dat de BOA zich bij ernstige incidenten terugtrekt en de politie het laat afhandelen. In de praktijk is dat vaak anders. De BOA’s moeten de middelen krijgen om ook daar op te treden. Een rekensom leert dat de politie zo’n 100 diensten per week moet inzetten voor dit soort zaken. Als de bevoegdheden van de boa’s worden verruimd, leidt dat dus automatisch tot meer politiecapaciteit op straat.
- Internationale samenwerking om de veiligheid van het internationaal OV-personeel en reizigers te waarborgen. Voor de politie geldt al dat ze ook in de omringende landen actief mogen opereren. Voor OV-personeel is er echter niets geregeld.
- Start van een campagne ter bevordering van respect voor publieke functies, inclusief die van OV-personeel.
- Aangifte van OV-personeel bij agressie en geweld zou zwaarder moeten wegen dan die van een reiziger. Nu krijgen ze vaak van de officier van justitie en zelfs al door de agent bij het doen van aangifte, te horen: ‘Hier kunnen we niks mee. het is uw woord tegen dat van de verdachte.’ Dat moet echt anders.
Lager veiligheidsgevoel bij reizigers
De vakbonden willen dat de politiek nu echt ingrijpt. Als de handhaving niet effectiever wordt en er geen veilige werkomgeving is voor het personeel zal dit uiteindelijk leiden tot een lager veiligheidsgevoel bij reizigers en een verminderde aantrekkelijkheid van het OV.
