Wat zijn gevaarlijke stoffen?
Gevaarlijke stoffen zijn stoffen die mogelijk gevaarlijk zijn voor jouw veiligheid en gezondheid. Bijvoorbeeld stoffen die ontplofbaar, giftig of bijtend zijn. Deze stoffen kunnen zitten in verpakte producten, zoals verf, kit of schoonmaakmiddel. Maar ze kunnen ook vrijkomen tijdens werkzaamheden. Denk aan lasrook, hout- en kwartsstof en dieselmotoremissie.
Gevaarlijke stoffen herkennen
Gevaarlijke stoffen zijn te herkennen aan gevaarsymbolen en H- en P-zinnen. Deze staan op het etiket van het product waar het in zit. Gevaarsymbolen beelden met een plaatje het gevaar uit, zoals ontvlambaar of giftig. Hier vind je een overzicht van de gevaarsymbolen. De H- en P-zinnen zijn genummerde zinnen die het gevaar aanduiden. H- (Hazard = gevaar) en P- (Precaution = voorzorg) geven aan wat het gevaar is en wat de voorzorgsmaatregelen zijn om hier veilig mee om te gaan. Hier vind je de lijst van H- en P-zinnen.
Wetgeving voor werken met gevaarlijke stoffen
Lijst met wettelijke grenswaarden
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft een lijst opgesteld met wettelijke grenswaarden voor gevaarlijke stoffen. Grenswaarden geven aan wat de maximale hoeveelheid van een stof mag zijn op de werkplek. Als deze hoeveelheid te hoog is, is je werkgever verplicht dit te verlagen. Voor sommige stoffen gelden geen wettelijke grenswaarden. Dan is je werkgever verplicht om zelf een grenswaarde te bepalen. Dit zijn publieke grenswaarden.
REACH: Europese regels voor het werken met gevaarlijke stoffen
REACH staat voor registratie, evaluatie, autorisatie en restrictie van chemische stoffen. Volgens deze Europese regels moeten producenten en verkopers weten welke gevaarlijke stoffen in producten zitten. Informatie over deze stoffen moet op het etiket staan. Naast het etiket moet de leverancier vaak een veiligheidsinformatieblad (VIB) leveren. Daarop staat wat de risico’s zijn van de gevaarlijke stoffen en hoe je veilig met het product werkt. Zo’n VIB is niet altijd goed op orde. Met de VIB-check van de Nederlandse Arbeidsinspectie controleer je of de VIB aan de belangrijkste eisen voldoet.
Gevaarlijke stoffen: Wat moet je werkgever doen?
Volgens de Arbowet is je werkgever verplicht te zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Daarom moet je werkgever jou beschermen tegen de risico’s van gevaarlijke stoffen. Hoe je werkgever dit moet doen, staat in de gezondheids- en veiligheidsvoorschriften. Je werkgever moet:
- Een risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) maken voor gevaarlijke stoffen. Hierin staan de risico’s van het werken met gevaarlijke stoffen en de maatregelen die je werkgever neemt.
- Voor elke werknemer een blootstellingsregister bijhouden. Je werkgever moet bijhouden aan welke stof jij bent blootgesteld, hoe lang en op welke manier.
- Zorgen voor persoonlijke beschermingsmiddelen om je werk veilig uit te voeren. Bijvoorbeeld beschermende maskers of kleding.
- Elke werknemer informeren over de gevaren van het werk.
- Aparte maatregelen treffen voor jongeren, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.
Gevaarlijke stoffen: Wat moet jij doen?
Je bent zelf ook verantwoordelijk om veilig te werken met gevaarlijke stoffen. Draag altijd de beschermingsmiddelen en volg de veiligheidsinstructies op. Weet ook met welke producten je werkt. Als je weet waar je mee werkt, kun je beter de risico’s verlagen.
Beroepsziekte door werk met gevaarlijke stoffen
Elk jaar overlijden er 3.000 werkenden omdat ze op het werk zijn blootgesteld aan gevaarlijke stoffen. Nog meer werkenden worden er ziek van. Om dit tegen te gaan, is er sinds 2022 een Landelijk experisecentrum stoffengerelateerde beroepsziekten (Lexces). Het expertisecentrum ontwikkelt kennis over de preventie van stoffengerelateerde beroepsziekten en deelt dit met Arbo-professionals.
Het Lexces speelt ook een rol bij de Regeling Tegemoetkoming Stoffengerelateerde Beroepsziekten (TSB). Via deze regeling kunnen werknemers een eenmalige financiële vergoeding krijgen van € 22.839, als zij met schadelijke stoffen hebben gewerkt en daarvan ziek zijn geworden. De regeling geldt in eerste instantie voor drie beroepsziektes: longkanker door asbest, allergische astma en CSE, ook wel schildersziekte genoemd. De lijst met beroepsziektes wordt de komende jaren verder uitgebreid.
