Hoe combineer jij werk en mantelzorg?

'Check je cao en praat met je werkgever’

Mantelzorg heeft veel mooie kanten. Maar het vraagt ook tijd, energie en aandacht. Dat weet iedereen die langere tijd onbetaald zorgt voor iemand die ziek is of een handicap heeft. Zeker als je mantelzorg combineert met werk, kan dat soms zwaar zijn. Uit een CNV-onderzoek onder 600 werkende mantelzorgers blijkt dat iets meer dan de helft (58%) de combinatie mantelzorg en werk moeilijk vindt; 30% zit zelfs tegen een burn-out aan.

Een op de vier cao’s

CNV-bestuurder Gerard van Cuijk: ‘Wij maken in steeds meer cao’s afspraken over mantelzorg. Zo ondersteunen we mantelzorgende werknemers. Al in 1 op de 4 cao’s staan dergelijke afspraken.’

Voorbeelden van cao-afspraken zijn: bespreekbaar maken van de situatie, zoeken naar een maatwerkoplossing, flexibel werken, sparen voor extra verlofdagen en (volledige) doorbetaling van het loon. Ook staat in sommige cao’s dat er in het voortgangs- of functioneringsgesprek aandacht moet zijn voor mantelzorg.

Werkgever op de hoogte

Ben jij mantelzorger? Dan is het volgens Gerard verstandig je werkgever al in een vroeg stadium te vertellen over de taken die je naast je werk hebt. Dat gebeurt nu nog niet altijd, laat het CNV-onderzoek zien. Op de vraag: ‘Weet uw werkgever dat u mantelzorger bent?’ antwoordde 32%: ‘Nee.’

‘Veel werknemers vinden dat het mantelzorgen er gewoon bij hoort’, verklaart Gerard. ‘Dat doe je nu eenmaal voor je naaste, zonder daar aandacht voor te vragen. De cultuur van organisaties speelt ook een rol: bij de ene werkgever kun je heel gemakkelijk over privézaken praten, bij de andere is dat lastiger.’

In de knel

Maar wie lang doorgaat met mantelzorgen zonder daar op het werk over te praten, komt gemakkelijk in de knel. Gerard: ‘Misschien heb je op sommige momenten minder aandacht voor je werk. Of je bent steeds moe en meldt je vaker ziek. Je loopt zelfs het risico uit te vallen. Als jouw werkgever en collega’s weten wat er speelt, zullen ze je beter begrijpen. Samen met je werkgever kun je dan op zoek naar oplossingen om werk en zorg te combineren.’

Praten over mantelzorg

Hoe kun je zo’n gesprek met je werkgever het beste aangaan? De volgende 3 stappen helpen je op weg:

• Stap 1 Check je cao.
  De meeste mantelzorgende CNV-leden (67%) weten niet of er afspraken over mantelzorg in hun cao staan. ‘Dat is jammer, want er is vaak meer mogelijk dan je denkt’, aldus Gerard. Staat in jouw cao niets over mantelzorg? Met veel werkgevers kun je ook dan heel goed afspraken maken.
• Stap 2 Denk na over mogelijke oplossingen.
  Elke situatie is anders. ‘Een grote mantelzorgtaak hoeft niet heel zwaar te zijn als je de zorg kunt delen met familie of vrienden’, zegt Gerard. ‘En een kleine mantelzorgtaak kan juist heel belastend zijn als je er alleen voor staat.’
  Er is dus niet één oplossing voor elke mantelzorgende werknemer. Bedenk daarom zelf alvast wat jou kan helpen: een paar telefoontjes plegen onder werktijd? Af en toe een poosje weg om mee te gaan naar een arts? Andere werktijden? Houd bij deze oplossingen rekening met je werkgever. Misschien kun je bijvoorbeeld sparen voor verlofdagen of verloren tijd later inhalen.
• Stap 3 Maak de mantelzorg bespreekbaar.
  Ga naar je leidinggevende, een vertrouwenspersoon in de organisatie of iemand van P&O. Vertel over je situatie. Je hoeft niet alles te delen als je dat ongemakkelijk vindt, maar leg wel uit dat je mantelzorger bent. En vertel dat je graag oplossingen wilt bespreken om jouw mantelzorgtaken met je werk te combineren.

Openheid loont

Mantelzorg bespreekbaar maken is niet altijd makkelijk maar kan veel opleveren. Bij jou neemt het stress weg. Tegelijkertijd bewijs je je werkgever een dienst. Gerard: ‘De maatschappij verlangt dat we steeds meer mantelzorgen. Als werknemers daardoor uitvallen, kost dat de werkgever veel geld. Met de huidige krapte aan personeel is er niet altijd snel een vervanger gevonden. Daarom geldt: openheid loont, voor werknemer én werkgever!’

Mantelzorg in cijfers

• In Nederland zijn circa 5 miljoen mantelzorgers.
• Ongeveer 55% is vrouw.
• Gemiddeld bieden mantelzorgers wekelijks 7,4 uur hulp gedurende 5,4 jaar.
• 1 op de 4 werknemers combineert betaald werk met mantelzorg. (Bron: CBS)

Wat is er voor jou geregeld?

Ben jij een werkende mantelzorger? Zorg en werk combineren is niet makkelijk. Wat kun je doen als je als mantelzorger een lange tijd voor iemand zorgt? Welke hulp en steun is er voor jou? En wat mag je van je werkgever verwachten?