Zeggenschap op de werkvloer

Wat is zeggenschap?

Zeggenschap betekent dat je als medewerker inspraak en invloed hebt op belangrijke keuzes die jouw werk raken. Denk bijvoorbeeld aan beslissingen over roosters, beleidsontwikkelingen, scholingsmogelijkheden of hulpmiddelen die nodig zijn om je werk goed te kunnen doen. Het gaat zowel om ervaren zeggenschap (autonomie in je werk) als formele zeggenschap (vastgelegd in structuren).

Zeggenschap is voor iedereen

Of je nu werkt in de zorg, het onderwijs, de industrie of de dienstverlening: zeggenschap zorgt ervoor dat jouw stem telt. Het principe is simpel: er wordt niet alleen over jou, maar mét jou wordt besloten.

Wat we zien en horen

Veel medewerkers in zorg en welzijn ervaren een hoge werkdruk en een gebrek aan zeggenschap. Beslissingen worden vaak boven hun hoofden genomen, wat geregeld leidt tot keuzes die niet goed aansluiten bij wat in de praktijk echt nodig is. Dit heeft een negatieve impact op het werkplezier en de kwaliteit van het werk. CNV wil deze vicieuze cirkel doorbreken door medewerkers meer zeggenschap te geven en hen te ondersteunen bij het krijgen en nemen ervan. Daarnaast werken we aan bewustwording in organisaties en bij leidinggevenden, onder andere door het aanbieden van gerichte trainingen om zeggenschap beter te faciliteren.

Onderzoek toont aan

• 52% van de werkenden wil meer zeggenschap over hun werk.
• Werkenden scoren zeggenschap over dagelijkse taken hoger (gemiddeld 6,1) dan over werkvoorwaarden (gemiddeld 5,9).
• Gebrek aan zeggenschap is een belangrijke reden voor vertrek in sectoren zoals zorg en welzijn.

Waarom is zeggenschap belangrijk?

Het vergroten van zeggenschap leidt tot meer werkplezier, sterkere samenwerking en hogere betrokkenheid. Meer zeggenschap heeft een positieve invloed op de kwaliteit van werk. Ook draagt meer zeggenschap bij aan het behouden van werknemers voor hun organisaties en de sector.

• Meer werkplezier en betrokkenheid: Werkenden met inspraak blijven langer betrokken en zijn gemotiveerder.
• Betere kwaliteit van werk: Autonomie leidt tot innovatie en betere resultaten.
• Behoud van personeel: Meer invloed maakt dat medewerkers langer behouden blijven.

Waar wij ons hard voor maken

Als vakbond doen we veel om je te helpen richting méér zeggenschap bij jouw werk. Dat gaat deels om zeggenschap krijgen; dat je een plek aan de tafel hebt. Maar ook om zeggenschap nemen; dat je je uitspreekt wanneer het je vak aangaat, dat je het initiatief pakt, en niet de uitnodiging van je leiding afwacht. Dat laatste kan spannend zijn. CNV zet zich daarom op verschillende manieren in om zeggenschap te vergroten:

• Zeggenschap geven: We pleiten voor zeggenschapsstructuren binnen organisaties en voor een ondersteunende werkcultuur die jouw zeggenschap de ruimte geven. Daar horen cao-afspraken bij die bijdragen aan de juiste randvoorwaarden.
• Zeggenschap nemen: CNV biedt trainingen zoals Zeg het! en Van werkdruk naar werkgeluk om medewerkers te helpen vaardiger te worden in het uiten van hun ideeën en behoeften.
• Cao-afspraken: Zeggenschap vastgelegd in collectieve afspraken, zoals in de cao VVT en Gehandicaptenzorg.

Belangrijke mijlpalen

• In cao’s zoals de VVT (Hoofdstuk 8) en Gehandicaptenzorg (artikel 13.4) zijn bepalingen opgenomen over zeggenschap.
• CNV verzamelt ervaringen en deelt inspiratie binnen het project Professionele Zeggenschap.

Hoe krijg je meer zeggenschap?

Het vergroten van je zeggenschap is een proces waarbij zowel jij en je collega’s, als je leidinggevende en werkgever, bij betrokken zijn. CNV ondersteunt dit met:

• Dialoogsessies: Samen met collega’s en leidinggevenden praten over invloed en inspraak.
• Trainingen: Van gespreksvaardigheden tot het beoordelen en adviseren van beleid. CNV biedt trainingen zoals Zeg het! en Van werkdruk naar werkgeluk om medewerkers te helpen vaardiger te worden in het uiten van hun ideeën en behoeften.
• Persoonlijke ontwikkeling: Vaardigheden en kennis die je helpen om je zeggenschap te versterken.

Kom in actie:

• Identificeer je behoeften: Bepaal wat jij belangrijk vindt in je werk en over welke zaken jij meer zeggenschap wilt hebben.
• Maak je wensen bespreekbaar: Ga in gesprek met je leidinggevende én met jouw collega’s om jouw ideeën te delen.
• Vergroot je kennis en jouw netwerk: Lees over de mogelijkheden die de cao biedt op het gebied van zeggenschap en verdiep je in de zeggenschapsstructuren in jouw organisatie.
• Doe het samen: Werk samen met collega’s om gezamenlijke doelen te realiseren en een sterkere stem te krijgen.