Wat zegt het regeerakkoord over werken in de zorg?
“De coronacrisis heeft het uiterste van de zorg gevraagd en doet dat nog steeds. De werkdruk, het ziekteverzuim en de personeelstekorten zijn door de crisis nog verder verhoogd. Werken in de zorg moet aantrekkelijker worden. Daarom zijn de salarissen verhoogd. Van werkgevers vraagt dit daarnaast goed werkgeverschap, waaronder gerichte verbeteringen in waardering en de onregelmatigheidstoeslag. Een opleidingsakkoord in de Verpleeg- en Verzorgingshuizen en Thuiszorg (VVT)-sector ondersteunt dit.
Wij zorgen voor meer zeggenschap, een aanpak van de regeldruk, goede (bij)scholing en een betere samenwerking tussen (in)formele zorgverleners. Ook moet meer uren werken in de zorg lonend zijn.”
Reactie CNV Zorg & Welzijn: Sterk negatief
In het regeerakkoord staat over beloning dus niet meer dan “Werken in de zorg moet aantrekkelijker worden. Daarom zijn de salarissen verhoogd” Dat betekent dat bovenop de 675 miljoen euro structureel extra die eerder werd gereserveerd voor betere beloning, geen verdere stappen worden genomen om salarissen te verbeteren en om de nog steeds grote achterstand met vergelijkbare functies in de markt in te lopen. Dit betekent dat de grote personeelsproblemen in de zorg niet worden opgelost en dat een onverantwoorde wissel wordt getrokken op de toch al te zwaar belaste mantelzorg. De in het regeerakkoord genoemde structurele investering van 10 miljoen in respijtzorg (het tijdelijk overdragen van zorgtaken) voor ondersteuning van mantelzorgers, is volstrekt onvoldoende. Dit is dubbel kwalijk voor zorgmedewerkers, omdat het gebrek aan mantelzorgers een wissel trekt op de zorg, en daarnaast ook veel professionals uit de zorg zelf mantelzorger zijn voor iemand uit hun omgeving.
Wat zegt het regeerakkoord over bezuinigen?
“Op de lange termijn wordt de groei van de zorgkosten geremd en draagt daarmee bij aan een gezonde begroting op de lange termijn.”
Reactie CNV Zorg & Welzijn: Negatief
Het regeerakkoord wil de uitgaven voor zorg en welzijn gaan afremmen. Er komt vanaf 2024 minder geld beschikbaar. De doelstelling is om structureel 4.819 miljoen euro te gaan bezuinigen. CNV vindt dat de bezuinigingsafspraken moeten worden herzien, omdat gevreesd wordt dat het ten koste van de zorgkwaliteit gaat.
Wat zegt het regeerakkoord over baankansen?
“Ondanks de grote krapte op de arbeidsmarkt, zijn er nog teveel mensen die er niet tussen komen en onnodig langs de kant staan. De komende jaren willen we daarom, samen met sociale partners, gemeenten en het UWV, meer mensen naar werk begeleiden. Verder gaan we meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar werk begeleiden en breiden we het aantal beschutte werkplekken uit.”
En:
"We breiden de arbeidsmarktinfrastructuur uit om de overgang van werk-naar-werk en van uitkering-naar-werk te stimuleren. Onderdeel hiervan zijn instrumenten voor om- en bijscholing die de overstap naar tekortberoepen ondersteunen. Opgedane ervaringen met de regionale mobiliteitsteams in de coronacrisis worden hierbij betrokken.”
Reactie van CNV Zorg & Welzijn: Positief
Het regeerakkoord wil baankansen versterken. Dat is een goede ontwikkeling, want als we zorgen dat banen in de zorg aansluiten op vaardigheden en mogelijkheden van een grotere groep mensen, dan levert hun inzet een oplossing voor het groeiende personeelstekort.
Gematigd positief is CNV Zorg & Welzijn over de passage in het regeerakkoord die zegt dat meer werken, meer moet lonen. Immers; meer dan 100.000 vrouwen die in de zorg werken, willen graag grotere contracten. Helaas werkt het regeerakkoord het genoemde voornemen fiscaal niet uit, en blijft het vooralsnog onduidelijk hoe die plannen van het kabinet eruitzien. Vanuit het perspectief van baankansen en verborgen potentieel is hier dus nog wel meer uitwerking nodig.
Wat zegt het regeerakkoord over een verandering van het zorgstelsel?
Voor de ouderenzorg wordt een verplichting ingesteld tot meerjarige contracten met budgetafspraken, afgesloten tussen WIz-uitvoerders en zorgaanbieders, gecombineerd met een meerjarige contracteerruimte. Dit geeft zorgaanbieders meer financiële zekerheid, waardoor meer externe inhuur in vaste dienst kan worden genomen.
Voor de gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg wordt een verplichting ingesteld tot meerjarige contracten met budgetafspraken, afgesloten tussen WIz-uitvoeders en zorgaanbieders, gecombineerd met een meerjarige contracteerruimte. Dit geeft zorgaanbieders meer financiële zekerheid, waardoor meer externe inhuur in vaste dienst kan worden genomen.
Reactie CNV Zorg & Welzijn: Gematigd negatief
Het regeerakkoord neemt voorzichtig afscheid van doorgeschoten markwerking en zet bescheiden stappen op weg naar een zorgstelsel waarin de patiënt en cliënt centraal staan en waarin wordt samengewerkt i.p.v. geconcurreerd. Wij zijn voorstander van het plan om langjarige contracten voor inkoop van zorg in te voeren in de ouderenzorg, gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidzorg. Dit geeft zekerheid voor cliënten en voor het personeel.
Maar wij vinden deze stappen nog wel onvoldoende. Het regeerakkoord stelt geen paal en perk aan winst maken door zorgaanbieders. Ook stopt het regeerakkoord niet met de verplichting van gemeenten om zorginkoop aan te besteden. Dat gaat ten koste van de kwaliteit van zorg en van eerlijke arbeidsvoorwaarden voor zorgpersoneel.
Wat zegt het regeerakkoord over preventie?
“Preventie, sport en bewegen. We willen meer aandacht voor preventie en een gezonde levensstijl van jongs af aan. Kinderen die ongezond opgroeien staan veelal op een achterstand. Vermijdbare gezondheidsverschillen pakken we daarom aan. We zetten de doelen van het Preventieakkoord door, met als doel een gezonde generatie in 2040 met een focus op de jeugd door sport, voeding en bewegen. Dit vraagt een brede aanpak, met stimulering van gezonde keuzes en ontmoedigen van ongezonde keuzes, zonder mensen in hun vrijheid te beperken.
- We stimuleren sport en bewegen in het kader van het bevorderen van de gezondheid. Bij de sportvereniging begint een gezond leven. Daarom helpen we sportverenigingen om straks klaar te staan Nederlanders weer aan het sporten te krijgen.
- Wij verbreden het Preventieakkoord met mentale weerbaarheid.
- We verhogen de belasting op suikerhoudende dranken en we verhogen de accijnzen op tabak. We maken bindende afspraken met de industrie over gezondere voedingsmiddelen. We bezien hoe we op termijn een suikerbelasting kunnen invoeren en de BTW op groente en fruit naar 0% kunnen verlagen.”
Reactie CNV Zorg & Welzijn: Positief
Het regeerakkoord investeert fors (omstreeks 100 miljoen) in verbetering van preventie. Dit bevordert de kwaliteit van onze gezondheid en beperkt daarmee de zorgvraag.
Wat zegt het regeerakkoord over de kwaliteit van zorg?
“Passende zorg is de norm. Dat betekent dat zorg bewezen effectief is en we overbehandeling voorkomen. Het betekent ook dat zorg gericht is op gezondheid, functioneren en kwaliteit van leven; dat zorg samen met patiënt en professional tot stand komt en dat zorg op de juiste plek geleverd wordt. Zorg die vaak voorkomt en niet complex is, is voor iedereen dichtbij beschikbaar, terwijl complexe zorg die weinig voorkomt gespecialiseerd is.
De planbare en acute zorg moet toekomstbestendig gemaakt worden. Aan de hand van de juiste zorg op de juiste plek vragen wij de Nationale Zorgautoriteit (NZa) regiobeelden op te stellen, die kunnen leiden tot een herschikking van het zorglandschap waarbij een integraal aanbod en passende zorg over domeinen heen voor iedereen in Nederland ongeacht woonplaats de normen zijn.
Ouderen moeten gezond ouder kunnen worden in hun eigen of passende omgeving. Dat betekent onder andere inzetten op meer seniorenwoningen en andere woonvormen, levensloopbestendige woningen, mantelzorg, digitale zorg, domotica en valpreventie.
Mensen met een beperking hebben een ongekend potentieel voor de samenleving en hebben daarbij soms praktische ondersteuning nodig. We blijven investeren in de gehandicaptenzorg en gaan door met de goede initiatieven uit het programma Onbeperkt Meedoen. Het persoonsgebonden budget (PGB) blijft een geschikt middel voor eigen regie, waarbij passende zorg centraal moet staan.
Goede, tijdige en passende jeugdzorg, met een belangrijke rol voor de eigen omgeving, voorkomt zwaardere zorg. We bakenen duidelijk af wat we onder jeugdzorg verstaan en gemeenten worden in staat gesteld om dit te leveren. Gespecialiseerde jeugdzorg (waaronder jeugd-GGZ) wordt centraler ingekocht. De jeugdbeschermingsketen wordt verbeterd waarbij de rechtsbescherming van het kind en het gezin centraal staan.”
Reactie CNV Zorg & Welzijn: Negatief
Het regeerakkoord wil investeren in de kwaliteit van zorg, met aandacht voor bijvoorbeeld de verbetering van de ouderenzorg, gehandicaptenzorg en jeugdzorg. Maar die investering wordt teniet gedaan door gelijktijdig een niet realistische structurele ombuiging in te boeken van ongeveer 5 miljard op de zorgkosten aan efficiëntie- en budgetmaatregelen en door het verschuiven van zware naar lichte zorg. Het effect zal zijn dat door deze ombuiging niet alleen de kwaliteit van zorgaanbod inboet, maar dat dit ook negatief doorwerkt in het nu al knellende personeelstekort.
En hoewel we gematigd positief zijn over de inhoudelijke hervormingsvoorstellen om de jeugdzorgproblemen aan te pakken (goed, tijdig passend en nabij) is ons eindoordeel negatief. Dit komt omdat vanaf 2024 structureel op de jeugdzorg bezuinigd gaat worden, oplopend tot 0,5 miljard vanaf 2025. Wij menen dat het regeerakkoord ten onrechte uit gaat van en zich rijk rekent met de kostenreductie van de voorgestelde hervormingen. Wij verwachten dat de jeugdzorgproblemen zullen verergeren in plaats van verbeteren. Dit terwijl de tekorten nu al hoog zijn waardoor de jeugdzorg het water aan de lippen staat.
Wat zegt het regeerakkoord over kinderopvang?
“We maken het aantrekkelijker voor ouders om werk en zorg te combineren, doordat we in stappen de vergoeding van de kinderopvang tot 95 procent verhogen voor werkende ouders. We werken ook aan de gendergelijkheid op de arbeidsmarkt door het uitbreiden van het betaald ouderschapsverlof naar 70 procent, het bestrijden van zwangerschapsdiscriminatie en door beter te controleren op loonverschillen. We stimuleren de arbeidsparticipatie, meer uren of dagen werk in de week en een evenredige vertegenwoordiging van vrouwen in leidinggevende posities.”
Reactie CNV Zorg & Welzijn: Gematigd positief
Wat een gemiste kans: toch weer niet die kinderopvang als basisvoorziening! Kinderopvang wordt voor werkende ouders bijna gratis, maar niet voor mensen die een baan zoeken. Wij zijn negatief over de gevolgen van deze plannen voor het personeel in de kinderopvang. En we vrezen dat de nu al te hoge werkdruk in de kinderopvang nog verder zal toenemen met personeelsvlucht tot gevolg. Dit terwijl er veel meer personeel bij zal moeten komen om de plannen waar te maken. Wij zijn somber omdat het regeerakkoord niet investeert in betere arbeidsvoorwaarden, noodzakelijk om voldoende gekwalificeerd personeel aan te kunnen trekken.
Wat zegt het regeerakkoord over werkdruk en administratieve regeldruk?
“Wij zorgen voor meer zeggenschap, een aanpak van de regeldruk, goede (bij)scholing en een betere samenwerking tussen (in)formele zorgverleners.”
Reactie van CNV Zorg & Welzijn: Gematigd negatief
Het regeerakkoord wil de kwaliteit van werk versterken door meer zeggenschap over het werk, de aanpak van regeldruk en scholing. De stappen die het regeerakkoord zet, zijn te mager. Het is niet voldoende om in hoofdlijnenakkoorden met alle sectoren afspraken te maken over het fors terugdringen van regeldruk. De wetgever staat ook zelf fors aan de lat. Er moet meer inspraak en autonomie komen over bijvoorbeeld roosters, scholing en coaching.
Conclusie
Al met al geven we het kabinet een onvoldoende: qua investering, qua uitwerking en qua onzekerheid. Alle hens aan dek dus om de mensen die werken in zorg en welzijn, waarmee ze zoveel betekenen voor de kwaliteit van leven van miljoenen Nederlanders, komende jaren ook de randvoorwaarden te bieden die zij nodig hebben om optimaal te kunnen werken. Want het kabinet zorgt daar niet vanzelf voor.
